Dobrze zbilansowana dieta, zawierająca wszystkie potrzebne nam składniki to podstawa. Aby odżywiać się jak należy, musimy zacząć od przyjrzenia się sklepowym półkom. Jak zrobić zdrowe zakupy? Otóż zawsze powinniśmy przeczytać i przeanalizować skład produktów, które kupujemy. Obecnie żywność zawiera niestety liczne substancje chemiczne, które (szczególnie spożywane w dużych ilościach) szkodzą naszemu zdrowiu. Najlepiej jest więc kupować jak najwięcej świeżych warzyw i owoców oraz innych nieprzetworzonych produktów. Jednak każdy z nas ma ograniczoną ilość czasu, który może poświęcić na gotowanie jak i czasem zwyczajnie nie mamy siły na stanie w kuchni i sięgamy po półprodukty czy gotowe dania. Przed wyborem co kupić zawsze czytajmy etykiety. Oto szkodliwe składniki, których lepiej się wystrzegać:
- Benzoesan sodu – konserwant stosowany np. w dżemach, margarynie, oliwkach, piwie, napojach gazowanych, jogurtach owocowych, przetworach rybnych. Benzoesan sodu połączony z witaminą C tworzy związek rakotwórczy. Nasila również wydzielanie histamin, przez co spożywany w dużych ilościach wywołuje objawy alergiczne u astmatyków i alergików.
- Glutaminian sodu – wzmacniacz smaku stosowany często w mieszankach przypraw, kostkach rosołowych, wędlinach, pasztetach, przekąskach typu chipsy. Jego nadmierne spożycie może powodować: zawroty głowy, przyspieszenie rytmu serca i palpitacje, uczucie niepokoju i nadmierną potliwość.
- Słodziki takie jak np. aspartam lub acesulfam potasu – zawarte np. w smakowych wodach mineralnych, napojach gazowanych, gumach do żucia, galaretkach. Słodziki te mogą przyczyniać się do zaburzeń metabolizmu i zwiększać ryzyko otyłości. Obniżają uczucia sytości, zmieniają stężenie glukozy we krwi oraz powodują zwiększanie spożycia kalorii, co w rezultacie skutkuje wzrostem masy ciała.
- Syrop glukozowy, glukozowo-fruktozowy – substancja słodząca dodawana np. do ketchupu, lodów, napojów gazowanych i alkoholowych, zalew do ogórków i śledzi. Zwiększa ryzyko rozwoju otyłości i cukrzycy typu 2. Podobnie jak słodziki opisane wyżej obniża uczucie sytości. Nadmierne spożycie przyczynia się do wzrostu stężenia trójglicerydów we krwi a w konsekwencji do rozwoju: miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, zawałów, chorób nerek, stłuszczenia wątroby.
- Fosforany – związki chemiczne, które znajdziemy np. w mrożonych filetach rybnych, ciastach, pieczywie, deserach w proszku, serkach topionych. Zbyt duże ich ilości wpływają negatywnie na gospodarkę wapnia, magnezu oraz cynku. Zawarty w nich fosfor może także powodować ryzyko kamicy dróg moczowych.
Co możemy zrobić aby spożywać mniej sztucznych dodatków do żywności? Postawmy na naturę, spróbujmy w miarę możliwości samemu przygotowywać posiłki. Zamiast gotowej przyprawy do kurczaka dodajmy np. bazylię, zioła prowansalskie, czosnek i słodką paprykę. Gotowy ser na kanapki o smaku rzodkiewki zamieńmy na zwykły twaróg, do którego samodzielnie dodamy np. rzodkiew i zieloną cebulkę. Naprawdę warto poświęcić dodatkowe 5 minut przygotowań, ale za to cieszyć się wyśmienitym smakiem potraw bez chemii!
Oprócz wyeliminowania produktów zawierających sztuczne dodatki warto ograniczyć sól i cukier. Chcąc ułatwić sobie analizowanie składu produktu możemy sięgnąć po dostępne aplikacje na telefon. Za ich pomocą poprzez skanowanie kodu kreskowego szybko uzyskamy wiedzę na temat ewentualnych szkodliwych dodatków. Taka aplikacja to na przykład „Zdrowe Zakupy”, którą znajdziecie tu. Na koniec zasada, której warto się trzymać: im krótszy, prostszy i bardziej zrozumiały dla nas skład na etykiecie – tym zdrowszy produkt.
Źródła:
I. Rogozińska, D. Wichrowska, Najpopularniejsze dodatki utrwalające stosowane w nowoczesnej technologii żywności, Inż. Ap. Chem. 2011, 50, 2, 19-21.
P. Kapczuk, N. Komorniak, K. Rogulska, M. Bosiacki, prof. dr hab. n. med. D. Chlubek, Żywność wysokoprzetworzona i jej wpływ na zdrowie dzieci i osób dorosłych, Postępy Biochemii 66 (1) 2020.
