Kto z nas nie lubi porannego zapachu kawy? Szczególnie gdy brakuje nam sił aby sprostać wyzwaniom dnia codziennego. Filiżanka rozgrzewającego, pobudzającego napoju towarzyszy większości osób każdego ranka. To kofeina – alkaloid roślinny występująca naturalnie w kawie, herbacie i ziarnie kakaowym jest odpowiedzialna za ten energetyzujący efekt. Zalicza się ona do środków stymulujących ponieważ pobudza ośrodkowy układ nerwowy. Jaki jest wpływ kofeiny na zdrowie? Zgodnie z obecną wiedzą medyczną kofeina spożywana w umiarkowanych ilościach przez dorosłe osoby, które nie chorują przewlekle nie ma negatywnego wpływu na zdrowie. Ilość rekomendowana to maksymalnie 400 mg na dzień.
Pozytywne aspekty kofeiny
Kawa czy herbata z pewnością mają walory smakowe. Ponadto zawierają kofeinę, która może poprawiać koncentrację, ułatwiać skupienie uwagi, zmniejszać uczucie zmęczenia i senności. Używana w produkcji kosmetyków odpowiada np. za pozytywny wpływ na jędrność i napięcie skóry. Zawiera polifenole więc opóźnia rozkład witaminy C w skórze, co zapobiega powstawaniu zmarszczek. Kofeina jest również stosowana w lekach przeciwbólowych, ponieważ łagodzi ból i napięcie. W badaniach przeprowadzonych na sportowcach, stwierdzono znaczną poprawę wyników podczas wysiłków beztlenowych oraz podnoszenia ciężarów w związku ze spożyciem kofeiny [4,5].
Negatywne skutki kofeiny
Warto pamiętać, że gdy przekroczymy bezpieczną dawkę dzienną mogą wystąpić niepożądane skutki np. niepokój, problemy ze snem, arytmia serca. Ponadto osoby z wysokim ciśnieniem krwi, chorobami przewodu pokarmowego i kobiety w ciąży powinny znacznie ograniczyć spożycie kofeiny. W przypadku, gdy mamy wysokie ciśnienie warto regularnie je mierzyć i zapisywać wyniki. Można porównywać ze sobą wyniki przed i po wypiciu np. kawy i w razie znacznego podnoszenia się ciśnienia w związku ze spożyciem kofeiny skonsultować się z lekarzem.
W jakich produktach znajduje się kofeina?
– kawa – filiżanka kawy mająca 200 ml zawiera od ok. 80 do 140 mg kofeiny
– czekolada – 100 g czekolady zawiera ok. 10 do 70 mg kofeiny
– herbata czarna i zielona – filiżanka czarnej herbaty dostarcza ok. 50 mg kofeiny a zielonej ok. 30 mg
– napoje gazowane typu Coca-Cola – szklanka napoju tego typu zawiera ok. 30 do 50 mg kofeiny
Kofeina a niedobory składników odżywczych
W zależności od diety i ilości spożywanej kofeiny mogą się pojawić pewne niedobory w organizmie. Wiadomo iż działanie moczopędne np. kawy powoduje wypłukiwanie w niewielkim stopniu składników odżywczych, szczególnie wapnia. Powinniśmy więc uzupełniać ten pierwiastek w diecie lub poprzez właściwą suplementację (norma to 1000 mg wapnia dziennie). Ponadto kawa i herbata osłabiają przyswajanie żelaza. Powinniśmy zachować pół godziny odstępu pomiędzy spożyciem posiłku bogatego w żelazo a wypiciem tych napojów.
Podsumowując: warto zachować umiar w spożywaniu kofeiny oraz dostosować ilość wypijanej kawy czy herbaty do stanu naszego zdrowia. Gdy czujemy się nerwowi i drażliwi to znak, że danego dnia nie powinniśmy spożywać już więcej kofeiny. Zamiast kolejnej kawy możemy np. zrobić sobie 20 minutową, pokrzepiającą drzemkę. Ważne aby słuchać naszego organizmu pamiętajmy, aby zachować rozsądek i obserwować jak wpływa na nas personalnie spożywanie kofeiny, a w razie pytań skonsultować się z lekarzem.
Źródła:
1. R. Wierzejska, Kofeina – powszechny składnik diety i jej wpływ na zdrowie, Rocz. Panstw. Zakl. Hig. 2012, 63, Nr 2, str. 141-147.
2. M. Jarosz, R. Wierzejska, H. Mojska, K. Świderska, M. Siuba, Zawartość kofeiny w produktach spożywczych, Bromat. Chem. Toksykol., XLII, 2009, 3, str. 776-781.
3. Babik K: Kofeina – pomaga czy szkodzi?, Journal of NutriLife, 2020, 04, ISSN:2300-8938, url:http://www.NutriLife.pl/index.php?art=342 [dostęp: 2021.02.11]
4. Schneiker KT, Bishop D, Dawson B, Hackett LP.: Effects of caffeine on prolonged intermittent-sprint ability in team-sport athletes. 2006, 38(3), 578-85.
5. Glaister M 1 , Howatson G, Abraham CS, Lockey RA, Goodwin JE, Foley P, McInnes G.: Caffeine supplementation and multiple sprint running performance. 2008, 40(10), 1835-40.
