Czy wiesz, że Twój zły nastrój może mieć związek z zaburzoną mikrobiotą jelit? Istnieje szczególne połączenie między mózgiem a jelitami nazywane osią mózgowo-jelitową. Nic zatem dziwnego, że to właśnie jelita zostały przez naukowców okrzyknięte drugim mózgiem. Bardzo ważne jest, aby zadbać o ich odpowiednią mikrobiotę.
I tu wkraczają naturalne probiotyki. Czym one są i jak wpływają na zdrowie?
Bakterie probiotyczne, czyli pożyteczne bakterie
Badacze od wielu wieków analizują drobnoustroje w organizmie człowiek i ich wpływ na zdrowie. Twój organizm zasiedlają jednostki chorobotwórcze, ale także pożyteczne. Między nimi odbywa się nieustanna walka. Oczywiście pożądanym stanem jest ten, aby przeważały te o dobroczynnym działaniu.
Słowo probiotyk pochodzi od greckiego pro bios, co oznacza dla życia. Naturalne probiotyki między innymi poprawiają odporność organizmu, zapobiegają wzdęciom i ułatwiają trawienie.
Probiotyki naturalne są żywymi drobnoustrojami, które jeśli są podane w odpowiednich ilościach, mają korzystny wpływ na zdrowie. Aby dany jogurt naturalny, kefir czy maślankę można było uznać za probiotyk musi zawierać 10 aktywnych komórek bakteryjnych na mililitr produktu.
Jakie bakterie składają się na naturalny probiotyk?
Obecnie wiele bakterii można zaliczyć do probiotyków, jednak dobroczynne właściwości bakterii kwasu mlekowego to cecha indywidualna wybranych szczepów. W 2002 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opracowała sposób oceny probiotyków w żywności. Aby dany szczep bakterii został uznany za probiotyczny, musi spełniać szereg kryteriów (musi zawierać pojedyncze szczepy bakterii kwasu mlekowego, szczepy drożdży, kultury pleśni lub wyselekcjonowane szczepy drożdżowe z bakteriami kwasu mlekowego. Do dwóch głównych grup probiotycznych należą:
- Lactobacillus,
- Bifidobacterium,
- Enterococcus faecium,
- Lactococcus lactis,
- Streptococcus thermophilus,
- drożdżaki Saccharomyces boulardi.
Czym jest mikrobiota jelit?
Mikrobiota to nazwa środowiska, w którym występują mikroorganizmy.
Mikrobiotę jelit zamieszkują bakterie, ale także grzyby, pasożyty i wirusy. Wśród nich, jak już wspomnieliśmy, znajdują się jednostki patogenne (czyli szkodliwe) i przyjazne organizmowi. To właśnie mikrobiota odpowiada za odporność i wspiera funkcje metaboliczne. Homeostaza organizmu, czyli stan równowagi, jest możliwa wtedy, kiedy mikrobiotę zasiedlają pożyteczne bakterie. Stosunek patogenów do bakterii przyjaznych powinien wynosić 15% do 85%.
Zaburzenia mikroflory (związane z przewagą niekorzystnych bakterii) prowadzą do wielu dolegliwości, niekoniecznie związanych z problemami pokarmowymi. Z tą sytuacją jesteśmy w stanie sobie poradzić z pomocą naturalnych probiotyków.
Gdzie szukać probiotyków?
Działanie pożytecznych bakterii, takich jak bakterie kwasu mlekowego, zbadano już na początku XX wieku. Ich wpływ na organizm wykazał rosyjski mikrobiolog – Ilja Miecznikow. Zasugerował on, że spożywanie kefirów i naturalnych jogurtów przyczynia się do poprawy funkcjonowania flory bakteryjnej. Przede wszystkim w probiotyki bogate są fermentowane produkty mleczne (kefir, maślanka, jogurt) i kiszonki (kapusta kiszona, ogórki kiszone). Znajdziesz je także wśród takich produktów spożywczych jak:
- mleko acidofilne – powstaje w wyniku fermentacji wywołanej przez szczepy bakterii Lactobacillus acidophilus,
- niepasteryzowane sery,
- buraki,
- cytryny,
- kwas chlebowy (przygotowany na bazie drożdży i bakterii mlekowych)
- zsiadłe mleko.
Kiedy sięgać po probiotyki?
Zawsze jest dobry czas, aby sięgać po probiotyki, jednak zdarza się, że ich spożycie jest wręcz wskazane. Są niezbędne podczas antybiotykoterapii, ponieważ chronią florę bakteryjną jelit przed wyjałowieniem. Stosuje się je podczas biegunki, w okresie osłabionej odporności. Probiotyki powinny być stałym elementem diety osób z atopowym zapaleniem skóry (AZS) lub zespołem jelita drażliwego (IBS). Działanie probiotyczne to przede wszystkim:
- wsparcie układu odpornościowego,
- zapobieganie infekcjom układu moczowego,
- wsparcie układu pokarmowego,
- łagodzenie nietolerancji laktozy,
- zapobieganie AZS u dzieci,
- leczenie kolek,
- zapobieganie kamicy nerkowej,
- profilaktyka raka jelita grubego,
- leczenie chorób wątroby,
- wsparcie podczas odchudzania.
Probiotyki, czyli bakterie dobrego nastroju
Ludzki organizm jest złożony, co potwierdza występowanie osi mózg-jelita-mikrobiota. Wpływa ona na układ nerwowy jelitowy (ENS), w którym bakterie jelitowe mogą wydzielać neurotransmitiery i neuromodulatory, czyli:
- serotoninę (hormon szczęścia),
- acetylocholinę (neuroprzekaźnik regulujący funkcje poznawcze),
- melatoninę (”hormon snu”),
- GABA (neuroprzekaźnik zmniejszający pobudliwość komórek nerwowych),
- katechiny (przeciwutleniacze),
- histaminę (mediator procesów zapalnych),
- kortykoliberynę (CRF; hormon związany z odpowiedzią organizmu na stres).
Kortykoliberyna na skutek stresu zwiększa przepuszczalność bariery jelitowej. Stąd tylko krok do stanu zapalnego i depresji. Jak zatem probiotyki mają się do Twojego dobrego nastroju?
Wpływ naturalnych probiotyków na zaburzenia psychiczne
Badacze przeprowadzili eksperyment, podczas którego przez 8 tygodni testowali działanie probiotyków na grupie pacjentów z depresją. Pierwsza grupa przyjmowała probiotyki, druga – placebo. Stan zdrowia zmierzono skalą Becka stosowaną w diagnostyce depresji. Ci, którzy przyjmowali probiotyki uzyskali o wiele lepsze wyniki od tych, którzy zażywali placebo.
Na tej podstawie możemy śmiało stwierdzić, że bakterie probiotyczne mogą stanowić wsparcie w terapii zaburzeń psychicznych. Stosuje się je także w profilaktyce stresu, ponieważ zapobiegają zwiększaniu się przepuszczalności flory jelitowej.
Już wiesz, jaką role w Twoim organizmie odgrywają probiotyki. Nie lekceważ ich działania – te przyjazne bakterie mogą zrobić wiele dobrego dla Twojego zdrowia.
Bibliografia:
Mojka Katarzyna: Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2014, 95 (3), str. 541-549,
Nowak A., Śliżewska K., Libudzisz Z., Socha J.: Probiotyki – efekty zdrowotne, Żywność, Nauka, Technologia, Jakość, 2010 4 (71), str. 20-36,
Rudzki L., Szulc A, Wpływ jelitowej flory bakteryjnej na ośrodkowy układ nerwowy i jej potencjalne znaczenie w leczeniu zaburzeń psychicznych, Farmakoterapia w psychiatrii i neurologii, 2013.
Zdjęcia:
1. Unsplash.com
2. Pixabay.com
