Pierzga to zakonserwowany przez pszczoły pyłek kwiatowy. Zebrane obnóża pyłku kwiatowego zostają złożone przez pszczoły do komórek plastra, zwilżone wydzieliną gruczołów ślinowych i miodem. Następnie pszczoły ubijają pyłek kwiatowy w komórkach główką w celu zabezpieczenia przed dostępem powietrza. W warunkach beztlenowych, w temperaturze ula, ok. 30°C, dochodzi do fermentacji pyłku kwiatowego wywołanej przez bakterie mlekowe, a zarazem jego zakonserwowania. Pierzga jest głównym pokarmem larw pszczelich, stanowi podstawowe źródło białka w diecie pszczół. Karmią larwy dla dobrej kondycji oraz pomyślnego rozwoju i stanu ich zdrowia. Bakterie kwasu mlekowego przyczyniają się do powstania przeciwbakteryjnych peptydów, nadtlenku wodoru oraz kwasów organicznych – substancji odpowiedzialnych za właściwości lecznicze pierzgi.
Wraz z wilgotnym powietrzem usuwane zostają olejki eteryczne, które szybko odparowują. Szczególnie w okresie wiosennym wokół ula roznosi się zapach pieczonego chleba, m.in. dlatego pierzga zwana jest też pszczelim chlebem. Fotografia przedstawia słupki pierzgi pobrane z komórek plastrów mające wysokość około 1 cm i masę około 170 gramów, przy czym jedna para obnóży waży około 18 gramów. Obserwując słupek pierzgi widać boczne nieszczelności między ścianami komórek pyłku kwiatowego nie w pełni ubitego.
Ksiądz Franciszek Ignas stwierdził, że: „pierzga jest najcenniejszym produktem, jaki pszczoła daje człowiekowi”. W pierzdze znajduje się znacznie większa ilość peptydów oraz wolnych aminokwasów i dlatego jej białko jest bardziej aktywne biologicznie i znacznie łatwiej przyswajalne. Ze względu na proporcje składników, stanowi ona doskonałą odżywkę uzupełniającą braki witaminowe w naszych organizmach, wynikające często z jednostronnej lub ubogiej diety. Działa wielokierunkowo wzmacniając organizm i przywracając jego prawidłowe funkcjonowanie. Dzięki zawartości w swym składzie wszystkich niezbędnych aminokwasów, jest cennym źródłem pełnowartościowego białka. Podobnie jak pyłek kwiatowy posiada dobre właściwości lecznicze i odtruwające,
Pierzga ma wyższą wartość odżywczą niż pyłek, lepszą przyswajalność i bogatszy skład chemiczny. Zawiera ona dużo więcej białka, witamin, składników mineralnych, aminokwasów, tłuszczów i węglowodanów niż pyłek kwiatowy. W procesie przetwarzania pyłku na pierzgę zostają rozpuszczone otoczki pyłkowe, dlatego jest ona lepiej przyswajalna przez organizm człowieka niż pyłek kwiatowy. Przyswajalność witamin w pierzdze wzrasta kilkunastokrotnie aniżeli w pyłku kwiatowym.
W pierzdze znajdują się: witaminy: A, B1, B2, B6, B12, C, D, E, K, P i PP oraz pierwiastki: potas, żelazo, selen, magnez, miedź, krzem, chlor, siarkę, mangan, a także enzymy: inwertaza, katalaza, pepsyna, trypsyna, lipaza, laktaza.
Zawartość wymienionych związków, a przede wszystkim związków fenolowych mających właściwości przeciwutleniające sprawia, że pierzga charakteryzuje się wysoką wartością prozdrowotną, a zastosowanie pierzgi jest analogiczne jak pyłku.
Jak stosować pierzgę pszczelą
Pierzga ma specyficzny, lekko kwaskowaty smak. Nie jest tak słodka jak miód. Powinna być spożywana w dawkach nieprzekraczających trzy łyżeczki dziennie. Można ją przyjmować na wiele sposobów: prosto z opakowania dokładnie i powoli gryząc granulki, robiąc roztwór wodny z wody przegotowanej lub mleka w ilości pół łyżeczki pierzgi na pół szklanki lub mieszając z miodem, który wzmacnia korzystne działania pierzgi. Najlepsze efekty wspomagające organizm uzyska się spożywając ją dwa razy dziennie. Wypijając rano na czczo, a drugą porcję wieczorem rozpuszczając ją na 12 godzin przed wypiciem. Moczenie pierzgi przez całą noc lub cały dzień wzmacnia jej działanie. W przypadku poważnych schorzeń wątroby zalecana dzienna dawka pierzgi to 10 g trzy razy dziennie, około dwie godziny po posiłku. Efekty suplementacji pierzgi można zaobserwować już po tygodniu jej przyjmowania. Pierzga może być używana przez wszystkich: dzieci, młodzież, osoby w sile wieku i starsze. Nie mogą jej używać jedynie osoby uczulone na produkty wytworzone przez pszczoły.
Jak zawsze przy stosowaniu produktów naturalnych należy zachować umiar i kierować się rozsądkiem. Pierzgi, jak i pyłku, nie powinno się stosować cały czas.
Dzięki swoim właściwościom bakteriobójczym i bakteriostatycznym oraz przyswajalności przez organizm znalazła zastosowanie w medycynie oraz kosmetyce. Wskazaniem do podawania pierzgi są:
- choroby jelit,
- niedokrwistość,
- choroba nadciśnieniowa,
- choroby układu nerwowego,
- cukrzyca,
- działa odtruwająco na wątrobę,
- okresy wyczerpania psychiczno-fizycznego,
- okresy rekonwalescencji po przebytych chorobach.
Powinno się gdzie to tylko możliwe, propagować wartość pierzgi pszczelej, która może w prosty sposób uzupełniać wszelkie braki witaminowe w naszych organizmach, wynikające często z ubogiej lub jednostronnej diety.
Pierzga w kosmetyce
Kwas mlekowy znajdujący się w kosmetykach zawierających pierzgę reguluje odnowę komórkową skóry, poprzez usunięcie zbędnych zrogowaciałych komórek, dzięki czemu poprawiają strukturę i koloryt skóry.
Kwas mlekowy wpływa na produkcję kolagenu skóry, powodując zwiększenie grubości i wzmocnienie skóry właściwej.
Pierzga zawarta w preparatach kosmetycznych przyczynia się do: redukcji zmarszczek, zmniejszenia widoczności rozstępów, nawilżenia skóry. Ma działanie przeciwłupieżowe, a także zapobiega wypadaniu włosów.
Bibliografia:
- Bakour M., Fernandes Â., Barros L., Sokovic M., Ferreira I. C. F. R., Lyoussi B. Bee bread as a functional product: Chemical composition and bioactive properties. LWT – Food Science and Technology 2019, 109, 276-282.
- Habryka C. Pierzga godnym polecenia produktem pszczelim. Pasieka 2016b, 3,
18-21. - Habryka C., Kruczek M., Drygaś B. Bee products used in apitherapy. World Scientific News 2016, 48, 254–258.
- Isidorov V.A., Isidorova A.G., Sczczepaniak L., Czyżewska U. Gas chromatographic–mass spectrometric investigation of the chemical composition of beebread. Food Chemistry 2009, 115 , 1056–1063.
- Socha R., Habryka C, Juszczak L. Wpływ dodatku pierzgi na zawartość wybranych związków polifenolowych oraz aktywność przeciwutleniającą miodu. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2018, 2, 115, 108 – 119.
