Mleczko pszczele stanowi pokarm królowej matki.
Mleczko pszczele jest złożoną substancją, wytwarzaną przez młode pszczoły. Mleczkiem pszczelim karmione są larwy pszczół robotnic i trutni przez 3 pierwsze dni ich życia. Królowa pszczół jest nim natomiast karmiona przez całe życie. Mleczko pszczele powoduje, że z tych samych jaj mogą powstać pszczoły – robotnice i matki, że matka pszczela żyje 4 – 6 lat, a robotnica 30 – 35 dni.
Mleczko pszczele (royal jelly) to płynna gęsta substancja, barwy kremowej lub niebieskoszarej do brudnoszarej. Ma kwaśny zapach oraz lekko kwaśny, ostry i cierpki smak.
W medycynie ludowej produkt ten znany był od bardzo dawna. Obecnie badania naukowe umożliwiają przyznanie racji ludowym uzdrowicielom, co do jego niezwykłych właściwości. Mleczko pszczele dostarcza organizmowi niezbędne związki, brakujące w codziennym pożywieniu.
Mleczko pszczele jest produktem nietrwałym, szybko żółknie i wysycha przechowywane w temperaturze otoczenia. Jego aktywność biologiczna obniża się na skutek rozkładu wielu składników. Pszczoły zużywają mleczko na bieżąco, dlatego go nie konserwują tak jak pierzgi.
Świeże mleczko jest wrażliwe na światło i wysokie temperatury. Przechowywane w szczelnych pojemnikach, w temperaturze pokojowej zachowuje swoje właściwości przez kilka dni. Natomiast przechowywane w lodówce w temp. 0-5 °C może być przechowywane przez okres roku.
Białko mleczka pszczelego jest wysokowartościowe, ze względu na zawartość aminokwasów, z czego 10% występuje w stanie wolnym i jest łatwo przyswajane przez nasz organizm. Występują w nim również enzymy, substancje lipidowe, węglowodany, kwasy organiczne. Jest bogate w witaminy, biopierwiastki oraz fenyloacetyloglutaminę, która opóźnia zjawisko starzenia się organizmów.
Jedną z jego ważniejszych właściwości biologicznych jest odnowa tkanek oraz wzmaganie procesów przemiany materii. Usprawnia przemianę białkową, podwyższa poziom hemoglobiny oraz liczbę czerwonych krwinek dzięki jonom żelaza i cynku znajdującymi się w mleczku pszczelim.
W badaniach na zwierzętach wykazano, że przyspiesza ono dojrzewanie płciowe i wzmaga aktywność rozrodczą oraz przedłuża życie o około 30% w porównaniu z grupami kontrolnymi. Jest produktem o wysokiej wartości odżywczej i dobrze przyswajalnym przez organizm, korzystnie wpływa na serce i układ krążenia.
Rozszerza naczynia krwionośne i obniża ciśnienie krwi, co spowodowane jest występowaniem w nim acetylocholiny, ale może również podwyższać ciśnienie na skutek wydzielania adrenaliny. Dowodzi to, że mleczko pszczele ma działanie normalizujące ciśnienie. Zadowalające wyniki uzyskano również u chorych na miażdżycę. Podawane systematycznie obniżało poziom cholesterolu w surowicy w krwi oraz zwiększało elastyczność naczyń krwionośnych. Dzięki stymulacji centralnego układu nerwowego, wywiera korzystny wpływ na stan fizyczny i psychiczny człowieka.
Wykazuje działanie wzmacniające, podwyższa efektywność pracy i powoduje przypływ sił życiowych oraz usuwa zmęczenie.
Polepsza samopoczucie, koncentrację uwagi oraz przywraca równowagę psychiczną, wzmaga także działanie kory mózgowej. Z tego względu, należy je stosować w celu przyspieszenia procesów myślowych, w stanach wyczerpania, osłabienia i napięcia mięśni, w wyczerpaniu nerwowym i bezsenności.
Posiada ono działanie przeciwcukrzycowe i ochraniające tkankę wątrobową przed zatruciami substancjami toksycznymi. Mleczko pszczele reguluje procesy przemiany materii, zapobiega zaburzeniom odżywiania i trawienia u dzieci, prowadząc do szybkiej odbudowy białek ustrojowych oraz uzupełnienia podstawowych substancji odżywczych.
Znalazło zastosowanie w zapobieganiu i leczeniu schorzeń przewodu pokarmowego i narządów wewnętrznych. Mleczko pszczele ma zastosowanie u chorych z objawami zapalenia jelita grubego i w leczeniu różnych stanów zapalnych woreczka żółciowego, trzustki i wątroby. Okazało się korzystne w zapobieganiu i leczeniu chorób wieku starczego. Poprawia apetyt, zwiększa przyrost masy, polepsza pamięć i wzrok.
Obniża poziom cholesterolu w surowicy oraz wyraźnie obniża ciśnienie krwi. Odgrywa ważną rolę w osteoporozie, złamaniach i innych schorzeniach układu kostnego. Te właściwości pozwalają zaliczyć je do środków geriatrycznych.
Ten cenny produkt pszczeli ma zastosowanie w okresie terapii jak i rekonwalescencji.
Mleczko pszczele wykorzystuje się do leczenia schorzeń dermatologicznych, reumatycznych i okulistycznych, w leczeniu trudno gojących ran, odleżyn i oparzeń. Odżywcze, odnawiające, normalizujące i ogólnie wzmacniające właściwości wskazują na wykorzystanie go w żywieniu i dietetyce ludzi w każdym wieku.
Przeciwwskazaniem do stosowania mleczka pszczelego jest uczulenie na ten produkt. Nie należy go stosować w ostrych chorobach alergicznych, zakaźnych, a także w chronicznej.
Literatura:
- Habryka C. Miód i produkty pszczele w zapobieganiu i leczeniu chorób; Witczak M., Jaworska G., Lulek B., Grega T., Witczak T. (red.); Bezpieczeństwo i produkcja żywności. Tom 1. Żywność i środowisko a bezpieczeństwo żywności – wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu, 2014, 62-80;
- Kędzia B., Hołderna-Kędzia E., Skład oraz właściwości biologiczne i lecznicze mleczka pszczelego, Pasieka 4/2006 (18), 34-38;
- Kostrzewski Z., Kostrzewska-Rusinowska E., W codziennej diecie człowieka: pyłek kwiatowy, propolis, mleczko pszczele, Bartpol 2011;
- Trzybiński S., Wszystko o mleczku pszczelim, Pasieka 1/2011 (45), 21-23;
