Dziewanna znalazła swoje zastosowanie w fitoterapii. To idealna roślina przeciwko grypie typu A I B oraz ptasiej grypie. Działa na górne i dolne drogi oddechowe, ma działanie wykrztuśne, leczy suchy kaszel oraz POChP.
- Dziewanna i jej rodzaje
- Dziewanna jako surowiec zielarski – jak zbierać i przechowywać?
- Kwiaty dziewanny – właściwości zdrowotne
- Dziewanna i jej skuteczność
- Zastosowanie w leczeniu kwiatami dziewanny
- Przepis na mleko z kwiatami dziewanny – lek na grypę
Dziewanna i jej rodzaje
Dziewanna ma długą historię. Ta magiczna roślina szanowana była przez naszych przodków ze względu na mistyczne i lecznicze moce. Według starożytnych zielarzy miała moc odstraszania złych duchów. Dziś dziewanna zwyczajna badana jest przez naukowców i doceniana jako roślina lecznicza. Roślina ta rośnie na ubogich glebach, piaskach, nieużytkach. Staropolskie porzekadło mówi: „Gdzie rośnie dziewanna, tam bez posagu panna”. Należy ona do rodziny trędnikowatych.
Wyróżnia się trzy rodzaje dziewanny:
- Dziewanna wielkokwiatowa (Verbascum thapsiforme)
- Dziewanna kutnerowata (Verbascum phlomoides)
- Dziewanna drobnokwiatowa (Verbascum thapsus)
Dziewanna jako surowiec zielarski – jak zbierać i przechowywać?
W ziołolecznictwie wykorzystuje się kwiat dziewanny, który jest żółty i ma średnicę od 20 do 30 mm wraz z pręcikami i koroną. Zbiór kwiatów odbywa się stopniowo, bowiem dziewanna kwitnie od lipca do września. W pogodne dni wykręca się koronę kwiatów – czyli żółte płatki. Suszy się je w 35 stopniach Celsjusza, rozkładając surowiec zielarski tak, aby tworzył pojedynczą warstwę.
Po wysuszeniu przechowuje się kwiaty w ciemnym pojemniku lub naczyniu szklanym, które należy przechowywać w ciemności, ze względu na możliwe zbrunatnienie ususzonych kwiatów.
Kwiaty dziewanny – właściwości zdrowotne
Kwiaty dziewanny gromadzą w swym składzie śluzy (3%), saponiny, flawonoidy, irydoidy (aukubina), kwas jabłkowy, olejek lotny, trójterpeny, nienasycone kwasy tłuszczowe, polisacharydy i sole mineralne (6%).
Irydoidy są obecne w wielu ludowych roślinach leczniczych stosowanych jako gorzkie środki tonizujące, uspokajające, przeciwgorączkowe, leki na kaszel, środki na rany, choroby skóry i inne hipotensyjne.
Badania wykazały, że związki te wykazują szeroki zakres bioaktywności: sercowo-naczyniowej, przeciwhepatotoksycznej, żółciopędnej, hipoglikemicznej i hipolipidemicznej, przeciwzapalnej, przeciwskurczowej, przeciwnowotworowej, przeciwwirusowej, immunomodulującej i przeczyszczającej.
Dziewanna i jej skuteczność
- Dziewanna to idealna roślina przeciwko grypie.
W lecznictwie naturalnym używana jest w zwalczaniu wirusów. Potrafi unieszkodliwić w krótkim czasie wirusy grypy A i B, o czym wskazują badania Zgórniak-Nowosielskiej i współautorów, oraz wirusa ptasiej grypy.
- Posiada także zdolność niszczenia wirusa opryszczki, który towarzyszy nierzadko przeziębieniu.
- Stosuje się ją w celu leczenia przewlekłych stanów zapalnych dolnych i górnych dróg oddechowych (gardła, tchawicy, oskrzeli, krtani).
- Kwiaty dziewanny mają działanie odflegmiające i wykrztuśne.
- Napar z kwiatów dziewanny łagodzi stany astmatyczne i uporczywy suchy kaszel.
- Wspomaga leczenie astmy.
- Leczy przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP).
- Kwiaty dziewanny mają właściwości rozkurczowe oraz uspokajające.
- Łagodzą one migrenowe bóle głowy.
- Kwiaty dziewanny łagodzą nerwice, bóle dusznicowe i kołatania serca.
- Wszystkie części rodziny mają działanie łagodzące i uśmierzające ból.
- Dziewanna hamuje wzrost takich bakterii jak: Klebsiella pneumoniae, Staphyloccocus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli.
- Herbatka z kwiatów dziewanny hamuje Klebsiella pneumoniae.
- Olejek z kwiatów dziewanny drobnolistnej hamuje wszystkie bakterie poza Staphylococcus epidermis oraz Streptococcus pyogenes
- Kwiaty dziewanny stosowane zewnętrznie mają właściwości przyspieszające gojenie ran, stłuczeń, odmrożeń, siniaków, owrzodzeń i oparzeń.
- Świeże liście stosowane są w leczeniu długotrwałych bólów głowy, którym towarzyszy ucisk ucha.
Zastosowanie w leczeniu kwiatami dziewanny
Kwiaty dziewanny mają zastosowanie w leczeniu:
- nieżytów górnych dróg oddechowych, (suchy kaszel, chrypka),
- zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, przełyku, gardła, krtani, tchawicy,
- stanów zapalnych oskrzeli i płuc,
- zapalenia ucha,
- leczenie długotrwałych bólów głowy,
- grypy i przeziębień,
- dysfunkcji przewodu pokarmowego, m.in. żołądka, trzustki, wątroby i jelit,
- chorób nowotworowych,
- schorzeń dróg moczowych.
Żadne badania nie stwierdziły skutków ubocznych stosowania kwiatu dziewanny. Uważany jest on za bezpieczny do stosowania wewnętrznego i zewnętrznego. Co potwierdza WHO i amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA)
Przepis na mleko z kwiatami dziewanny – lek na grypę
- 1 łyżka stołowa rozdrobnionych kwiatów dziewanny
- 1 szklanka wrzącego mleka
- 1 łyżeczka miodu pszczelego spadziowego lub leśnego ew. lipowego
Susz kwiatów należy zalać wrzącym mlekiem i parzyć około 20 minut pod przykryciem. Następnie odcedzić i mocno wycisnąć resztki kwiatów na sitku. Do ciepłego mleka dodać miód i wymieszać. Miodu nie dodajemy do wrzątku, bowiem traci cenne składniki.
Stosowanie:
Mleko z kwiatami dziewanny pije się leczniczo 3-4 razy dziennie po szklance. Ostatnia szklanka przed snem.
Działa:
- przeciwko infekcjom wirusowym i przeziębieniom
- napotnie
- rozgrzewająco
- przeciwzapalnie
Ponadto:
- Łagodzi bóle mięśni, kręgosłupa (grypowe, przeziębieniowe),
- Regeneruje błonę śluzową dróg oddechowych
- Leczy zapalenie płuc i oskrzeli
- Łagodzi kaszel suchy
Kwiat zdjęcie utworzone przez wirestock – pl.freepik.com
Literatura
- Congcong Wang 1, Xue Gong 1, Agula Bo 1, Lei Zhang 2, Mingxu Zhang 1, Erhuan Zang 1, Chunhong Zhang 1,3,* and Minhui Li 1, Iridoids: Research Advances in Their Phytochemistry, Biological Activities, and Pharmacokinetics, https://www.mdpi.com/1420-3049/25/2/287/htm
- Dinda, Biswanath, Debnath, Sudhan, Harigaya, Yoshihiro. Naturally Occurring Iridoids. A Review, Part 1. „Chemical and Pharmaceutical Bulletin”. 55 (2), s. 159–222, 2007. DOI: 10.1248/cpb.55.159.
- Nowak Z., Ziołowa apteczka dla przeziębionych, z recepturami o. G. Sroki, Kraków 2017, s. 57-61.
- Zielińska-Pisklak M., Ł. Szeleszczuk i K. Wilczek, Dziewanna – starosłowiańska bogini wiosny, Lek w Polsce, vol. 23, nr 3 (263)/2013 s. 1-4.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Dziewanna_wielkokwiatowa
