Na co dzień jako dietetyk kliniczny, uczę moje Pacjentki i Pacjentów, jak jeść normalnie, z przyjemnością, a przy tym zdrowo. Często wspieram mamy, które jednocześnie troszczą się o siebie i o maluszka, którego za jakiś czas powitają na świecie. Ten szczególny czas, jakim jest ciąża to okres niesamowitych zmian, które natura bardzo skrupulatnie przemyślała. W momencie, gdy dowiadujesz się, że zostaniesz mamą, podświadomie pragniesz dla dziecka wszystkiego, co najlepsze. A to, co najcenniejsze, zaczyna się w Twoim brzuchu. Dosłownie i w przenośni. Moim zadaniem jest zbudowanie tak zbilansowanego planu dietetycznego, aby pasował do stylu życia i preferencji smakowych.
Świadome i racjonalne żywienie warunkuje zarówno prawidłowy rozwój noworodka, jak i jego zdrowie w przyszłości. Zapotrzebowanie na energię, witaminy, składniki mineralne oraz wodę ulega zmianie w okresie ciąży, w zależności od trymestru oraz w trakcie karmienia piersią. Zarówno nadmiar, jak i niedobór składników odżywczych, mogą mieć negatywne skutki zdrowotne dla mamy i jej maleństwa. Warto również zwrócić uwagę na świeżość produktów, jakie nakładamy na talerz. Produkty przeterminowane mogą prowadzić do zakażenia mikrobiologicznego. Unikajmy zatem surowych ryb, mięsa, jaj, ale również mleka niepasteryzowanego, czy serów pleśniowych. Warto również ograniczyć stosowanie sztucznych środków słodzących. Nie podlega też wątpliwości, że w czasie ciąży należy bezwzględnie zrezygnować z wszelkiego rodzaju używek, takich jak papierosy czy alkohol.
Stanem wymagającym szczególnego zaopiekowania od strony dietetycznej jest cukrzyca ciążowa, która dotyka blisko 10% przyszłych mam. W Polsce diagnostykę w kierunku tego zaburzenia wykonuje się u ciężarnej w ramach badań przesiewowych. W momencie, gdy okazuje się, że mamy do czynienia z cukrzycą ciążową, nie należy panikować – jest to stan przejściowy, związany z czasową nietolerancją węglowodanów czasie ciąży.
Głównym celem leczenia dietetycznego jest zadbanie o odpowiedni przyrost masy ciała matki i dziecka dbając o dzienne zapotrzebowanie kaloryczne oraz uzyskanie noromoglikemii, czyli prawidłowego poziomu glukozy we krwi by uniknąć powikłań związanych z rozwojem cukrzycy ciążowej. Jeżeli kobieta przed zajściem w ciążę miała już problemy z insulinoopornością oraz podwyższony poziom wyjściowej masy ciała, w czasie ciąży najpewniej dojdzie do fizjologicznego nasilenia tej dolegliwości.
Dlatego tak ważna jest dobrze poprowadzona dieta cukrzycowa pod okiem specjalisty. To, co możemy zrobić w tym aspekcie, to zrównoważyć poziom i jakość białka w diecie. W diecie cukrzycowej ważne by skład każdego posiłku był odpowiedni zbilansowany, warto więc sięgać po pełnowartościowe źródła białka wybierając m.in. chude mięso, nabiał np. twaróg czy jogurt naturalny. Należy unikać gotowych dań zawierających tłuste mięsa czy inne produkty zawierające sporą ilość tłuszczów nasyconych czyli głównie tłuszcze zwierzęce. Z roślinnych źródeł białka świetnie sprawdzą się rośliny strączkowe.
Zalecam więc spożywanie surowych warzyw i owoców niskocukrowych by ograniczyć cukry proste takie jak fruktoza. Wybierając produkty zbożowe warto w każdym posiłku wybierać gruboziarniste kasze, płatki owsiane oraz inne płatki zbożowe z pełnego przemiału, brązowy ryż, pieczywa z mąki razowej oraz pieczywo razowe by kontrolować poziom glukozy we krwi. W przypadku makaronu, makaron pełnoziarnisty będzie również dobrym wyborem. Należy jednak uważać by nie był to rozgotowany makaron. Bazujemy więc na produktach o niskim indeksie glikemicznym będących źródłem węglowodanów złożonych dla utrzymania prawidłowego stężenia glukozy we krwi.
Przyszła mama powinna wyeliminować soki owocowe by wzrost poziomu cukru we krwi nie był tak gwałtowny. Owoce spożywane w całości w przeciwieństwie do soków owocowych zawierają błonnik pokarmowy, w znacznie większej ilości, co poprawia również perystaltykę jelit i pracę przewodu pokarmowego.
Ważną rolę w diecie kobiety ciężarnej odgrywają tłuszcze, których dobrym źródłem mogą być tłuste ryby bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, będące jednocześnie doskonałym źródłem pełnowartościowego białka. Istotne są również tłuszcze roślinne, jak oliwa z oliwek, dobrej jakości olej rzepakowy, awokado, siemię lniane czy różnego rodzaju orzechy i pestki. Dodatek zdrowych tłuszczy daje uczucie sytości, obniżając jednocześnie ładunek glikemiczny całego posiłku, jak i ogranicza wzrost stężenia cukru oraz jest nośnikiem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
W cukrzycy ciążowej ważna jest regularność posiłków dbając o konkretne pory posiłków. Dieta ciężarnej z cukrzycą ciążową powinna spożywać 5–6 posiłków dziennie. Kluczowe są trzy dobrze zbilansowane posiłki główne. Dopasowujemy je oczywiście do trybu dnia, masy ciała oraz aktywności fizycznej by zapewnić wszystkie niezbędne składniki pokarmowe do prawidłowego rozwoju dziecka.
Nieocenioną rolę w regulacji gospodarki węglowodanowej kobiet ciężarnych stanowi aktywność fizyczna. Obniża ona glikemię poprzez poprawę wrażliwości na insulinę. O ile nie ma przeciwwskazań, szczególnie u kobiet z nadwagą zaleca się specjalne treningi o umiarkowanym nasileniu dedykowane ciężarnym, jak np. spacery czy pływanie. Pamiętajmy drogie mamy, że w tym wyjątkowym czasie jesteśmy odpowiedzialne zarówno za siebie, jak i za maleństwo, które rozwija się pod naszym sercem. Zapraszam na bezpłatne konsultacje dietetyczne, gdzie wspólnie wypracujemy smaczny sposób na Wasze zdrowie.
Opracowała:
Dietetyk mgr inż. Joanna Carbol Gabinety Dietetyczne Bonne Santé Bielsko-Biała i Żywiec
Umów się na bezpłatną konsultację: https://www.bonne-sante.pl/dietetyk-bonne-sante-bielsko-biala-buczkowice/
