Zapalenie gruczołu krokowego, zwane także zapaleniem prostaty, jest stanem zapalnym gruczołu krokowego u mężczyzn. Gruczoł krokowy jest odpowiedzialny za produkcję płynu niosącego nasienie, który jest uwalniany podczas ejakulacji. Zapalenie gruczołu krokowego może być spowodowane infekcją bakteryjną lub stanem zapalnym bez udziału bakterii, znanym jako zespół bólu miednicy.
Co to jest gruczoł krokowy?
Gruczoł krokowy (prostata) to narząd męski znajdujący się pod pęcherzem moczowym i otaczający cewkę moczową. Jego główną funkcją jest produkcja płynu wypełniającego nasienie oraz regulacja przepływu moczu przez cewkę moczową.
Przyczyny
Zapalenie prostaty (łac. prostatitis) może mieć różne przyczyny, w zależności od jego typu. Wyróżnia się dwa podstawowe typy zapalenia prostaty:
- Zapalenie bakteryjne – jest spowodowane infekcją bakteryjną. Bakterie najczęściej przedostają się do gruczołu krokowego przez cewkę moczową lub krew, a także w wyniku inwazyjnych zabiegów medycznych. Do zakażenia może również dojść w wyniku rozwoju chorób przenoszonych drogą płciową.
- Zapalenie niebakteryjne – przyczyny tego typu zapalenia prostaty nie są dokładnie znane, jednak uważa się, że może ono mieć związek z zaburzeniami hormonalnymi, zaburzeniami układu immunologicznego, czy też stresującym trybem życia.
Występuje także trzeci typ zapalenia prostaty, czyli zapalenie prostaty o niejasnej etiologii (ang. chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome, CPPS), które może mieć zarówno przyczyny bakteryjne, jak i niebakteryjne.
Objawy
Objawy zapalenia gruczołu krokowego (prostaty) mogą być różne i zależą od typu zapalenia. Wyróżnia się dwa podstawowe typy zapalenia prostaty:
- Ostry ropny niebakteryjny zakażenie gruczołu krokowego (acute bacterial prostatitis) – objawy tego typu zapalenia pojawiają się gwałtownie i są bardzo nasilone, mogą obejmować:
- gorączkę, dreszcze,
- bóle w okolicy krocza, w dolnej części brzucha, w okolicy odbytu,
- częstomocz lub parcie na mocz,
- trudności w oddawaniu moczu,
- ból przy oddawaniu moczu,
- zaburzenia erekcji,
- ból podczas stosunku,
- ból w okolicy jąder.
- Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego (chronic prostatitis) – objawy tego typu zapalenia są mniej nasilone, ale występują dłużej. Mogą obejmować:
- bóle w okolicy krocza, w dolnej części brzucha, w okolicy odbytu,
- problemy z oddawaniem moczu (częstomocz, parcie na mocz),
- dyskomfort lub ból podczas ejakulacji,
- ból w okolicy jąder,
- problemy z erekcją,
- bóle pleców lub nogi.
Objawy zapalenia prostaty mogą różnić się również w zależności od indywidualnych cech pacjenta, a także stopnia zaawansowania choroby.
Zapalenie prostaty – diagnostyka
Diagnostyka zapalenia prostaty obejmuje:
- Wywiad medyczny i badanie fizykalne – lekarz pyta o objawy, historię chorób i prowadzi badanie fizykalne, które obejmuje badanie odbytnicy (palpację prostaty).
- Badania laboratoryjne – przeprowadza się badania moczu, aby sprawdzić, czy występują objawy zakażenia dróg moczowych. Badanie krwi może pomóc w wykluczeniu innych przyczyn objawów, takich jak choroby zapalne lub nowotwory.
- Badania obrazowe – stosuje się ultrasonografię transrektalną. Pozwala ona zobaczyć, czy prosta jest powiększona, a także ocenić stopień jej zapalenia i stan przewodów wyprowadzających z gruczołu.
- Badania mikrobiologiczne – przeprowadza się badanie wydzieliny prostaty lub moczu, aby określić, jaki rodzaj bakterii powoduje infekcję i jakie leki będą skuteczne w leczeniu.
W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować się na wykonanie biopsji prostaty w celu wykluczenia raka prostaty.
Leczenie zapalenia prostaty
Leczenie zapalenia prostaty zależy od przyczyny choroby. W przypadku zapalenia bakteryjnego stosuje się antybiotyki. Są one dobierane w oparciu o wyniki bakteriologiczne moczu lub wydzieliny z gruczołu krokowego. Antybiotykoterapia może trwać od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od nasilenia infekcji i ogólnego stanu pacjenta.
W przypadku zapalenia niebakteryjnego (np. zapalenia gruczołu krokowego typu przewlekłego bakterie są obecne w bardzo niskich stężeniach lub w ogóle ich nie ma) stosuje się różne metody, takie jak:
- Leki zmniejszające objawy, takie jak leki przeciwbólowe, leki zmniejszające obrzęk prostaty, alfa-adrenolityki (lek zmniejszający napięcie mięśniowe wokół gruczołu krokowego).
- Masaż prostaty (procedura wykonywana przez urologa, która polega na uciskaniu prostaty przez odbyt w celu pobudzenia krążenia krwi i limfy, co może pomóc w usuwaniu toksyn z gruczołu krokowego i zmniejszeniu stanu zapalnego).
- Zmiana stylu życia, takie jak regularna aktywność fizyczna, unikanie długiego siedzenia, zwiększenie ilości spożywanych płynów, unikanie alkoholu i pikantnych potraw.
Ważne jest również odpowiednie leczenie chorób towarzyszących, takich jak cukrzyca czy choroby autoimmunologiczne, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zapalenia prostaty.
Zapalenie prostaty – powikłania
Nieleczone lub źle leczone zapalenie prostaty może prowadzić do powikłań, takich jak:
- Przewlekłe zapalenie prostaty: niektóre bakterie mogą pozostać w prostaty, co prowadzi do powrotu infekcji i przewlekłego stanu zapalnego.
- Przerost prostaty: zapalenie prostaty może zwiększyć ryzyko przerostu prostaty, który może prowadzić do zaburzeń oddawania moczu i innych problemów.
- Zapalenie jąder i najądrzy. Infekcja z gruczołu krokowego może rozprzestrzeniać się do jąder i najądrzy, powodując ból, obrzęk i inne objawy.
- Zapalenie pęcherza moczowego. Nieleczone zapalenie prostaty może prowadzić do infekcji pęcherza moczowego, co może powodować ból i trudności z oddawaniem moczu.
- Zespół bólu miednicy. Przewlekłe zapalenie prostaty może prowadzić do chronicznego bólu miednicy, który może być trudny do leczenia i znacznie wpłynąć na jakość życia pacjenta.
- Rak prostaty. Choć związek między zapaleniem prostaty a rakiem prostaty nie jest jasny, to niektóre badania sugerują, że przewlekłe zapalenie prostaty może zwiększyć ryzyko rozwoju raka prostaty.
