Przeszczep narządów, tkanek lub komórek z jednego ciała do drugiego toszansa na życie. Wiele osób czeka na ratunek, niestety w potrzebie jest coraz większa ich ilość.Dawców jest coraz mniej. Kto może być dawca? Kiedy możliwa jest transplantacja?
W Polsce obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Transplantacji, który przypada na 26 stycznia. Data nie została wybrana przypadkowo, gdyż w tym dniu w roku 1966 odbył się udany przeszczep nerki w I Klinice Chirurgicznej Akademii Medycznej w Warszawie. 18 lat później 28 listopada 1984 roku odbył się pierwszy przeszczep rodzinny szpiku kostnego. Natomiast pierwsza udana transplantacja serca miała miejsce 5 listopada 1985 roku, pod kierownictwem dr. Zbigniewa Religi. Nastała nowa era w transplantologii.
Niejednokrotnie przeszczep to szansa na odzyskanie zdrowia. W przypadku osób pełnoletnich nie trzeba nigdzie zgłaszać, że po śmierci chcesz oddać narządy do przeszczepu. Osoby małoletnie potrzebują zgody rodzica lub opiekuna prawnego.
Zgody nie trzeba deklarować, a mimo to wiele osób nosi specjalne opaski na ręce, karty dawców lub rejestruje się w bazie dawców różnych organizacji.
Zgodnie z prawem polskim i ustawą transplantacyjną komórki, tkanki i narządy mogą pochodzić od żywego dawcy lub osoby zmarłej, o ile osoba ta nie wyraziła sprzeciwu.
Jeżeli ktoś nie chce, aby organy zostały przeszczepione należy:
- zgłosić sprzeciw w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów,
- przesłać swoją wolę na adres: Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji w Warszawie, Al. Jerozolimskie 87,
- można również w obecności dwóch świadków oświadczyć swoją wolę. Świadkowie powinni potwierdzić to na piśmie.
Za życia można zostać dawcą w przypadku, gdy stan Twojego zdrowia na to pozwala. W przypadku, gdy biorcą jest osoba, z którą łączą więzy rodzinne lub szczególne więzy osobiste – potrzebna jest obopólna zgoda dawcy i biorcy. Natomiast, gdy biorcą jest osoba, z którą łączą więzy osobiste – wymagana jest zgoda wydana przez sąd rejonowy.
Do wniosku o wyrażenie zgody przez sąd dawca powinien dołączyć:
- pisemną zgodę biorcy na pobranie komórek, tkanek lub narządu od dawcy;
- opinię Komisji Etycznej Krajowej Rady Transplantacyjnej;
- orzeczenie kierownika zespołu lekarskiego mającego dokonać przeszczepu o zasadności i celowości wykonania zabiegu.
Sąd rozpoznaje wniosek w terminie 7 dni. Zgoda sądu nie jest potrzebna w przypadku pobrania szpiku i innych regenerujących się komórek lub tkanek.
Ważne, aby dobrze dobrać dawcę i biorcę.
Dawca jest poinformowany o możliwości ryzyka, z jakim się wiąże zabieg. Musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Warunkiem przeszczepu za życia jest udzielona w formie pisemnej świadomej i dobrowolnej zgody w obecności lekarza.
Transplantacja po śmierci dawcy jest możliwa:
- w sytuacji stwierdzenia śmierci mózgu – w przypadku, gdy mózg został nieodwracalnie uszkodzony w wyniku zatrzymania krążenia krwi,
- brak wpisu w centralnym rejestrze sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich,
- za życia została podpisana chęć bycia dawcą po śmierci.
Pobranie narządów od zmarłego dawcy na każdym etapie jest oparte o rygorystyczne procedury, które zapewniają przejrzystość i bezpieczeństwo.
Przeszczepy są wielkim i dużym krokiem w służbie nauki na potrzeby ratowania życia człowieka. Dajmy drugą szansę choremu. Może być, że to my sami kiedyś będziemy potrzebować nowego serca, nerki, wątroby lub szpiku. Miejmy nadzieję, że wtedy znajdzie się ktoś, kto podaruje nam to, co najcenniejsze – życie.
Bibliografia:
- https://www.dkms.pl/dawka-wiedzy/o-nowotworach-krwi/dlaczego-ogolnopolski-dzien-transplantacji-obchodzimy-26-stycznia-znaczenie-przeszczepu-szpiku-kostnego
- https://medispace.pl/przeszczep-na-gruncie-prawa-polskiego-kto-moze-byc-dawca/
- oświadczenie woli http://www.poltransplant.org.pl/ow.html
- https://www.biorcyzycia.pl/baza-wiedzy/twoj-prawnik/zasady-poboru-narzadow-od-dawcow-zmarlych/
