Otyłość u dzieci to prawdziwa epidemia na świecie. Tymczasem sytuacja epidemiologiczna wskazuje, że z roku na rok liczba otyłych dzieci wzrasta. Dlatego nie ulega wątpliwości, że otyłość lub nadwaga u dzieci wiąże się ze złymi nawykami, które wynoszą nasze pociechy z domu i otoczenia oraz brakiem właściwych nawyków żywieniowych. W związku z tym, czy to nie my odpowiadamy za ich zdrowie w tym nadwagę i otyłość?
Otyłość dzieci w wieku 5-19 lat – sytuacja epidemiologiczna
Jak wynika z Raportu WHO z 2020 roku, od 2000 roku otyłość wzrosła 1,5 razy, a wśród dzieci w wieku od 5 do 19 lat podwoiła się (z 2,9% do 6,8%) już w 2016 roku. Co ważniejsze, liczba ta cały czas rośnie. Dlatego można mówić o prawdziwej epidemii otyłości.
Niestety, oprócz otyłości u dzieci występuje także nadwaga i ma ona niepokojąco wzrostowy trend. Tymczasem WHO szacuje, że na całym świecie 5,6% dzieci poniżej 5 roku życia miało nadwagę w 2019 roku. W rezultacie okazuje się, że liczba dzieci z nadwagą stanowiła ok. 38,3 mln, w porównaniu do 30,3 mln dzieci w 2000 roku. Innymi słowy, oznacza to wzrost dzieci z nadwagą o 26,4 %. Z drugiej strony odsetek dzieci poniżej 5 roku życia z nadwagą spadł z 4,6% do 3,1% w 2019 roku w regionie afrykańskim. Mimo to ich liczba wzrosła o 2 mln – z 5,1 mln do 5,3 mln.
Gdzie żyje najwięcej otyłych dzieci?
W Europie otyłość wśród dzieci od 5 do 19 roku życia wynosi 8,6%. Według Raportu WHO w 2016 roku największy odsetek otyłości w powyższej grupie wiekowej wystąpił w takich krajach jak: Nauru (33,2%), Wyspy Cooka (32%), Palau (31,4%), Nieu (29,5%), Wyspy Marshalla (26,6%), Tonga (26,7%), Kiribati (23%), Kuwejt (22,9%), USA (21,5%), Katar (19,5%), Egipt (17,6%), Indie (17,3%), Chile (15,2%), Dominika (15%), Republika Dominikańska (15%), Irak (14,4%) Grecja (13,8%), Kanada i Zjednoczone Emiraty Arabskie (12,3%).
W Polsce otyłość u dzieci wynosi 9,1% w badanej grupie wiekowej.
| Region | Odsetek dzieci otyłych w wieku od 5 do 19 lat |
| Region afrykański | 2,8% |
| Region obu Ameryk | 14,4% |
| Region południowo-wschodniej Azji | 3,0% |
| Region europejski | 8,6% |
| Region wschodniej części Morza Śródziemnego | 8,2% |
| Region Zachodniego Pacyfiku | 9,8% |
Rola rodziców w kształtowaniu nawyków a otyłość u dzieci
Rola rodziców w kształtowaniu nawyków żywieniowych jest ogromna. Dzieci stawiają za wzór rodziców, zarówno jeśli chodzi o sposób spędzania wolnego czasu, czytanie książek, jak i stosunek do żywienia. W związku z tym rola rodziców sprowadza się do wzięcia odpowiedzialności za prawidłowe karmienie dzieci.
Wielu rodziców nie zdaje sobie z tego sprawy, szczególnie jeśli są oni zapracowani, zabiegani i brak im czasu. Jednak to od nich zależy zdrowie fizyczne i psychiczne dziecka. Łatwiej bowiem radzić sobie dziecku szczupłemu, wesołemu i zdrowemu w grupie rówieśniczej niż otyłemu, spoconemu i zakompleksionemu. To od nas zależy przyszłość dzieci.
Zmniejszenie wielkości porcji wspomaga odchudzanie
Prof. Jeffrey M. Brunstrom
O otyłości brzusznej przeczytasz w artykułach:
Jak zapobiegać otyłości brzusznej?
Tłuszcz trzewny – czyli czym jest otyłość brzuszna?
Rodzina nie zawsze potrafi wpłynąć na styl odżywienia swojego dziecka, szczególnie mocno to przejawia się w późniejszym wieku młodzieńczym. Młodzież odrzuca rady i propozycje rodziców, trenując przy tym swoją niezależność, lub podąża za aktualną modą żywieniową.
Warto przyzwyczajać dzieci do jedzenia wspólnych posiłków przy stole, bez telewizora i innych rozpraszaczy uwagi. Jednym z czynników środowiskowych, który może mieć wpływ na rozwój otyłości u dzieci, są media. Ich wpływ jest dwojaki. Po pierwsze zabierają czas, który dzieci mogłyby poświęcić na zwykłą zabawę, bieganie, uprawianie sportów, a z drugiej strony programują do spożywania niezdrowych produktów poprzez reklamy.
“Właściwe nawyki żywieniowe w dzieciństwie są często kontynuowane i wpływają na zdrowie, prawidłowe żywienie w dorosłym życiu”.
Hejda G., Małecka-Tendera E., Nawyki żywieniowe dzieci w wieku przedszkolnym. [W]:
Januszewicz P., Socha P., Mazur A. (red.), Żywienie w zdrowiu publicznym, Wydawnictwo
Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2009: 120–126.
Otyłość dzieci a właściwe nawyki żywieniowe
Prawidłowa waga jest elementem zdrowia. Warto pamiętać, że liczba komórek tłuszczowych rośnie stopniowo przez całe dzieciństwo w organizmie człowieka. Dlatego gdy rozpoczyna się okres dojrzewania, to tempo to wzrasta jeszcze bardziej. W rezultacie osiąga poziom jak w ciele dorosłego człowieka. Dlatego okres dojrzewania jest tak ważny dla utrzymania prawidłowej wagi i uniknięcia nadwagi lub otyłości w dorosłym wieku. Nadwaga w początkowej fazie wieku dojrzewania możliwa jest do rozwiązania, poprzez odpowiednią dietę i styl życia.
Wolniejsze tempo jedzenia powoduje zarówno wzrost deklarowanej przez nas sytości, jak i zmniejszenie rozmiaru posiłku.
Prof. Jeffrey Michael Brunstrom
Kluczową rolę w kształtowaniu odpowiednich zachowań i nawyków żywieniowych mają pierwsze lata życia dziecka. Dlatego mogą one być swoistą bazą na całe życie. Jednak znaczyłoby to, że zachowania żywieniowe są poddawane wpływowi społecznemu. Dlatego wraz z uspołecznieniem, wejściem w daną grupę rówieśniczą, dzieci przyswajają nowe zachowania żywieniowe. Jeśli są one pozytywne, to pół biedy. Ale co, jeśli nie są?
Czy jednak wiesz, czym są właściwe nawyki żywieniowe?
Zdrowe nawyki żywieniowe muszą wykształcić przede wszystkim osoby otyłe i z nadwagą, a szczególnie dzieci z tymi problemami. Są to:
- Spożywanie zdrowej, pełnowartościowej żywności,
- Unikanie nadmiernej konsumpcji,
- Spożywanie chudego mięsa, tłustych ryb, nasion strączkowych jako źródeł białka,
- Owoce i warzywa jako zdrowa przekąska między posiłkami,
- Unikanie posiłków typu fast food, żywności przetworzonej,
- Czytanie etykiet na produktach (unikanie ukrytego cukru),
- Unikanie nadmiernego spożywania soli i węglowodanów,
- 4-5 posiłki rozłożone w czasie,
- Unikanie słodyczy, kolorowych napojów,
- Spokojne, powolne przeżuwanie pokarmów,
- Unikanie jedzenia przed TV, komórką, komputerem.
Nie zapominaj o aktywności fizycznej!!!
Literatura:
- Cox, J. S., Hinton, E. C., Sauchelli, S., Hamilton-Shield, J. P., Lawrence, N. S. & Brunstrom, J. M., When do children learn how to select a portion size? 1 Sep 2021, In: Appetite., s.164.
- Hejda G., Małecka-Tendera E., Nawyki żywieniowe dzieci w wieku przedszkolnym, [w:] Januszewicz P., Socha P., Mazur A. (red.), Żywienie w zdrowiu publicznym, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2009: 120–126.
- Korwin-Szymanowska A., Tuszyńska L., Zachowania żywieniowe jako nieodłączny element edukacji zdrowotnej – raport z badań, [w:] Znaczenie racjonalnego żywienia w edukacji zdrowotnej, red. A. Wolska-Adamczyk, WSIiZ, Warszawa 2015, s. 23-24.
- Wierzejska R., Znaczenie prawidłowego żywienia dzieci wieku przedszkolnym, [w:] Rekomendacje dla realizatorów żywienia z zakresu zasad prawidłowego żywienia dzieci w przedszkolach, red. J. Charzewska, Instytut Żywności i Żywienia, 2011, s. 9.
- WHO 2010, „Health Impact of Psychosocial Hazards at Work: An Overview”.
Jeden komentarz