MedycynaMedycyna konwencjonalnaZdrowie

Niedobory witamin a depresja i stany depresyjne

Pandemia COVID-19 zepchnęła na margines wiele innych chorób, zaburzeń czy dolegliwości. Jednym z jej najpoważniejszych skutków jest fala zachorowań na depresję. Objawami zaburzeń depresyjnych są: obniżony nastrój, mniejsza aktywność, anhedonia, czyli  utrata odczuwania przyjemności, niska samoocena, poczucie winy, zaburzenia snu, zaburzenia apetytu, bóle oraz zawroty głowy, myśli samobójcze, jak i dolegliwości żołądkowo-jelitowe, a także męczliwość. Objawy te mają różne nasilenie od przewlekłej melancholii po ostre epizody depresyjne. Takie stany, które trwają dłużej niż dwa tygodnie, powinny skłonić nas do poszukania odpowiedniej pomocy u lekarza pierwszego kontaktu, psychologa czy psychiatry [1]. Zaburzenie to jest wyniszczające i dotyczy według Światowej Organizacji Zdrowia WHO — około 5% populacji i 6,9% mieszkańców Unii Europejskiej [2]. Depresja zajmuje 4 miejsce na liście najpoważniejszych problemów zdrowotnych świata według WHO.

Witaminy a depresja

Witamina D3

Okresowe stany depresyjne pojawiają się kiedy brakuje słońca i witaminy D w organizmie. Szczególnie jest to widoczne w przypadku mieszkańców północnej części planety. Takiego problemu nie mają południowi sąsiedzi.

Witamina D3 zwana też witaminą słońca to pierwsza z witamin niezbędnych do suplementacji w przypadku braku słońca. Przy jej niedoborze możesz odczuwać zmęczenie, obniżenie nastroju, niechęć do wykonywania różnych zadań, a także osłabienie. Z badań klinicznych wynika, że suplementacja pojedyncza dawką witaminy D (50 000 IU/tydzień) w ciągu 8 tygodni, znacząco zmniejszyła objawy depresji.

Udowodniono wpływ niedoboru witaminy D3 na powstawanie różnych schorzeń, takich jak choroby autoimmunologiczne, choroby sercowo-naczyniowe, infekcje, osteoporoza, otyłość, cukrzyca, niektóre nowotwory. Wykazano podobnie związek pomiędzy zbyt niskim poziomem witaminy D3 a chorobami neuropsychiatrycznymi, takimi jak stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona, oraz między poziomem witaminy D3 a ogólnym osłabieniem w zakresie funkcjonowania poznawczego. [2]

U osób ze stwierdzonym niedoborem stosuje się 7000–10 000 IU/dobę, aż do osiągnięcia wartości prawidłowych, a następnie zaleca się podawanie typowej dawki podtrzymującej. Profilaktyczna dawka to 1000 IU. Jest to poziom skutecznie podnoszący poziom witaminy D3 we krwi o 10 ng/ml, co zmniejszy ryzyko wystąpienia depresji u połowy osób w badanej populacji. [2]

Badania amerykańskie potwierdzają korelację między witaminą D3 a depresją. Objawy depresyjne u osób z prawidłowym poziomem witaminy wykazano u 26% badanych kobiet w porównaniu do 45% z niedoborem witaminy D3 [3].

U pacjentów chorujących na depresję stwierdzono niższy średni poziom witaminy D3 w porównaniu z grupą kontrolną [2].  W grupie osób chorujących na depresję, które nigdy nie próbowały popełnić samobójstwa, niedobór witaminy D3 dotyczył 29% badanych, jednak z próbą samobójczą było 58% pacjentów, u których stwierdzono stężenie witaminy D3 w surowicy poniżej 20 ng/ml.

Pixabay

Tiamina, czyli witamina B1 a depresja

Tiamina razem z ryboflawiną, pirydoksyną, cyjanokobalaminą, kwasem foliowym, biotyną, kwasem pantotenowym czy kwasem nikotynowym i jego amidem należy do grupy witamin B.

Niedobór tiaminy czyli witaminy B1, również wiąże się z objawami depresji, nerwicą czy chorobami neurologicznymi i chorobą „beri-beri”, która może przyjąć postać obrzękowa lub porażenną w organizmie. Ponadto mogą wystąpić neuropatie obwodowe, które objawiają się zapaleniem nerwów obwodowych przede wszystkim nerwów ruchowych i czuciowych. W początkowej fazie osoby z niedoborem witaminy B1 cierpią na zmęczenie, brak apetytu, zaburzenie pracy serca oraz bóle w nogach, następnie pojawia się zapalenie nerwów, nadmierna pobudliwość, drgawki mięśniowe co może prowadzić do porażeń, zwyrodnienia nerwów lub śmierci [6]. Tiamina odgrywa też ważną rolę w przemianie materii. Występują one w drożdżach, kaszach, wątrobie, mięsie oraz produktach z pełnego ziarna. Nie są one magazynowane w organizmie. Wydalane są przez nerki. Tiamina jest przekształcana w wątrobie i mózgu w ester kwasu difosforowego.

U hospitalizowanych chorych z niedoborem tiaminy częściej zdarzały się upadki, choroby neurodegeneracyjne, depresja, uszkodzenie mięśnia sercowego [2]

Z badań CBOS wynika, że do zachorowania na depresję najbardziej przyczynia się nadmierny, długotrwały stres (68%), w drugiej kolejności zaś ex aequo szybkie tempo życia, brak czasu dla siebie, nadmiar obowiązków, pracy (56%) oraz samotność, brak kontaktów z ludźmi lub niewystarczające, powierzchowne kontakty z ludźmi (56%).

CBOS, Komunikat z badań, Nr 145/2018

Witamina B3, PP lub niacyna a stany depresyjne

Zawiera ona dwa związki kwas nikotynowy i amid kwasu nikotynowego, które biorą udział w przemianie białek, węglowodanów, syntezie cholesterolu i kwasów tłuszczowych. Jednakże wpływa ponadto na układ nerwowy i pokarmowy. Jej niedobór prowadzi do pelagry, zapalenia skóry, biegunki oraz zaburzeń psychicznych. Deficyt niacyny objawiać się może również bólami głowy, depresją oraz stanami lękowymi. 

Witamina B12 a depresja

Witamina B12 niezbędna jest do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Bierze udział w tworzeniu przekaźników nerwowych, jak i przemianie puryn i piramidyn. Uczestniczy w procesie dojrzewania prekursorów czerwonych krwinek i białych jak i w syntezie hemoglobiny.

Składa się z grupy kobalamin, wśród których wyróżnia się:

  • hydroksykobalaminę,
  • cyjanokobalaminę,
  • metylokobalaminę,
  • deoksyadenozylokobalaminę. 

Z badań wynika, że stwierdza się u starszych pacjentów cierpiących na takie zaburzenia psychiczne jak: niepokój psychoruchowy, zmiany osobowości, łagodne zaburzenia pamięci, depresja, demencja i zaburzenia psychotyczne niedobór witaminy B12 oraz kwasu foliowego. [3] Zdaniem Mai Kozłowskiej i wsp. „niedobory kobalaminy prowadzą do anemii makrocytowej, demielinizacji neuronów i ciężkich zaburzeń neurologicznych będących konsekwencją tego procesu, a także do obniżenia nastroju i rozwinięcia objawów psychiatrycznych (m.in. depresji, stanów hipomaniakalnych)”.

Depresja a kwasy tłuszczowe OMEGA-3 i kwas foliowy

Z badań E. Stefańskiej i innych wynika, że „dieta zawierająca zwłaszcza odpowiednią ilość folianów, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, bogata w produkty, takie jak oliwa z oliwek, ryby, owoce, orzechy, warzywa, może wywierać korzystny efekt w przebiegu depresji” [4].

Z wielu badań wynika, że niedobór folianów w diecie prowadzi do powstawania wielu zaburzeń neuropsychiatrycznych (np. depresji,
psychoz, demencji, padaczki czy różnych mieloneuropatii).

Niedobór folianów powoduje ograniczenie syntezy S-adenozylometioniny (SAM), której istotną rolą jest synteza i katabolizm katecholoamin w mózgu. Zaburzenie tych procesów prowadzić może do osłabienia funkcji poznawczych i zmiany nastroju. Niedobory SAM stwierdzono zarówno u chorych z depresją, jak i w chorobie Alzheimera [8].

Maksymalna dawka kwasu foliowego, która może być zastosowana przez osobę dorosłą podczas suplementacji i/lub spożyta wraz
ze wzbogaconą żywnością, nie powinna przekraczać 1 mg
.

[8]

Kwas foliowy i jego pochodne właściwie nie wykazują
działania toksycznego na organizm człowieka

[8]

Depresja a mikroelementy

Badania Zięby [5] dowiodły znaczącej statystycznie dodatniej korelacji pomiędzy współczynnikiem średnich stężeń magnez/miedź we krwi a nasileniem epizodu depresyjnego mierzonym za pomocą Skali Depresji Hamiltona. Podobny związek występuje pomiędzy magnezem a hormonem tarczycy T3.  Wapń i magnez są znacznie obniżone u pacjentów z nieleczoną depresją.  

A gdzie znaleźć te witaminy? O tym w następnym artykule.

Literatura

[1] https://www.gov.pl/web/wsse-bydgoszcz/ogolnopolski-dzien-walki-z-depresja, dostęp: 27.07.2021.

[2] Stefanowski B., Antosik-Wójcińska A., Święcicki Ł., Wpływ niedoboru witaminy D3 na poziom nasilenia objawów depresyjnych. Przegląd aktualnych badań, Psychiatr. Pol. 2017; 51(3): s. 437–454.

[3] Kozłowska M., Dobosiewicz A., Hołyńska-Iwan I., Rola witaminy B12 oraz ryzyko niedoboru w zależności od stosowanej diety, [w:] Witaminy i inne substancje aktywne- przegląd i badania, red. M. Maciąg, K. Maciąg, Lublin 2018, s. 50.

[4] Stefańska E., Wendołowicz A., Kowzan U., Konarzewska B., Szulc A., Ostrowska L., Czy zwyczajowy sposób żywienia pacjentów z depresją wymaga suplementacji witaminami i składnikami mineralnymi? Psychiatr. Pol. 2014; 48(1): s. 75–88.

[5] Zięba A, Kata R, Dudek D, Schlegel-Zawadzka M, Nowak G. Serum trace elements in animal models and human depression: part III. Magnesium. Relationship with copper. Hum. Psychopharmacol. Clin. Exp. 2000; 15: 631–635.

[6] Bubko I, M Gruber B.M., Anuszewska E.L., Rola tiaminy w chorobach neurodegeneracyjnych, Postępy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: s. 1098.

[7] Brodziak A., Król J., Mleko i produkty mleczne źródłem bioaktywnych witamin i białek, [w:] Witaminy i inne substancje aktywne- przegląd i badania, red. M. Maciąg, K. Maciąg, Lublin 2018, s. 57.

[8] Czeczot H., Kwas foliowy w fizjologii i patologii, Postepy Hig Med Dosw. (online), 2008; 62: s. 405-419.

Powiązane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Back to top button

Wybierz który hotel ci odpowiada
Musisz wybrać termin który chcesz zarezerwować. Oprócz tego możesz także zadać pytania lub dodać coś od siebie.

Wymień 100 punktów na 1 warrant