Spodziectwo to wada wrodzona układu moczowo-płciowego polegająca na nieprawidłowym zrośnięciu się fałdów błony śluzowej cewki moczowej i prącia w czasie rozwoju płodowego. W wyniku tego zjawiska prącie nie jest w pełni wyodrębnione od krocza. To skutkuje pojawieniem się u noworodka charakterystycznego fałdu skórno-błoniastego między napletkiem a moszną.
Istnieją różne formy spodziectwa, które można podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne w zależności od tego, czy wada dotyczy części prącia zlokalizowanej poniżej lub powyżej krocza. Najczęściej występującą formą jest spodziectwo klasyczne, w którym fałd skórno-błoniasty jest zlokalizowany na środku prącia.
Spodziectwo należy leczyć chirurgicznie w celu umożliwienia prawidłowego oddawania moczu oraz uniknięcia powikłań. Takich jak infekcje dróg moczowych czy uszkodzenia nerek. Zabieg polega na przeprowadzeniu rekonstrukcji prącia poprzez oddzielenie fałdu skórno-błoniastego od krocza i zaszycie tkanek w celu uzyskania prawidłowej budowy prącia.
Częstotliwość występowania spodziectwa
Częstość występowania spodziectwa jest różna w zależności od kraju i rasy. Ale w skali globalnej wynosi około 1-2 przypadków na 1000 urodzeń. W Europie i Ameryce Północnej odsetek przypadków spodziectwa wynosi około 1 na 500 urodzeń. Natomiast w Azji i Afryce częstość występowania jest wyższa i wynosi około 1 na 150-200 urodzeń.
Niektóre czynniki ryzyka zwiększają ryzyko wystąpienia spodziectwa, w tym genetyczne skłonności, czynniki środowiskowe i zewnętrzne (takie jak palenie tytoniu przez matkę w czasie ciąży). A także niektóre choroby matki (na przykład cukrzyca ciążowa).
Spodziectwo – przyczyny
Przyczyny spodziectwa nie są do końca znane, ale są związane z zaburzeniem procesu rozwojowego płodu w okresie prenatalnym. Najczęściej spodziectwo jest spowodowane nieprawidłowym zrostem błon, które normalnie powinny oddzielać jądra od kanału brzusznego i krocza u rozwijającego się płodu.
W przypadku spodziectwa wrodzonego, występującego u noworodków, przyczyną jest zazwyczaj nieprawidłowy rozwój układu rozrodczego w okresie prenatalnym. Do czynników ryzyka należą między innymi:
- czynniki genetyczne (rodzinne występowanie wady),
- czynniki środowiskowe (na przykład palenie tytoniu przez matkę w czasie ciąży),
- choroby matki (na przykład cukrzyca ciążowa),
- stosowanie niektórych leków przez matkę w czasie ciąży.
Spodziectwo nabyte może być spowodowane urazem, zakażeniem lub chorobą (na przykład nowotworem) w obrębie jądra lub okolic krocza.
Spodziectwo – objawy
Objawy spodziectwa mogą być różne, w zależności od jego rodzaju i stopnia zaawansowania. W przypadku spodziectwa wrodzonego, najczęściej występującą cechą jest brak obecności jąder w worku mosznowym u noworodka lub niemowlęcia. W innych przypadkach jądra mogą znajdować się w jamie brzusznej lub w okolicy pachwinowej. U starszych chłopców i mężczyzn spodziectwo może powodować:
- ból w okolicy pachwinowej lub jądra,
- obrzęk jądra,
- nierównomierny kształt jądra lub moszny,
- problemy z oddawaniem moczu,
- problemy z płodnością.
W przypadku spodziectwa nabytego objawy mogą pojawić się po urazie lub w wyniku choroby, która spowodowała zaburzenia w obrębie układu rozrodczego.
Jakie działania niepożądane powoduje spodziectwo?
Spodziectwo samo w sobie nie powoduje działań niepożądanych. Jednak niewyleczone spodziectwo może prowadzić do powikłań, które będą wpływać na jakość życia i zdrowia mężczyzny. W przypadku wrodzonego spodziectwa, jeśli nie zostanie leczone, może prowadzić do niedorozwoju jąder, a w skrajnych przypadkach do bezpłodności. W przypadku nabytego spodziectwa, brak leczenia może prowadzić do nasilenia objawów bólowych, trudności z oddawaniem moczu czy zaburzeń erekcji. Dlatego tak ważne jest, aby jak najszybciej skonsultować się z lekarzem i podjąć odpowiednie leczenie.
Spodziectwo – podział
Spodziectwo można podzielić na kilka rodzajów ze względu na przyczynę ich wystąpienia i umiejscowienie w obrębie przestrzeni pachwinowo-jądrowej. Najczęściej stosowanym podziałem jest podział na:
- Spodziectwo wrodzone (congenital hernia scrotalis) – spowodowane jest niewystarczającym zamknięciem kanału łączącego jamę brzuszną z moszną w czasie rozwoju płodu. Częściej występuje u wcześniaków i dzieci urodzonych z małą masą ciała. A także u chłopców, u których w rodzinie występowały przypadki spodziectwa.
- Spodziectwo nabyte (hernia scrotalis acquisita) – spowodowane jest osłabieniem ściany jamy brzusznej i kanału pachwinowego. Występuje częściej u dorosłych mężczyzn, szczególnie w wyniku dużego wysiłku fizycznego, ciężkiej pracy fizycznej, bądź po przebytej operacji brzucha.
- Spodziectwo przepuklinowe (hernia funiculi spermatici) – spowodowane jest powstaniem przepukliny w obrębie kanału pachwinowego, przez który przechodzą naczynia i nerwy do jądra. Może występować w obu jądrach jednocześnie.
- Spodziectwo pooperacyjne. Spowodowane jest powstaniem ubytku w powłoce brzusznej po zabiegu chirurgicznym, przez który przez powstającą luki mogą przedostawać się narządy wewnętrzne.
- Spodziectwo pourazowe. Spowodowane jest urazem w obrębie przestrzeni pachwinowo-jądrowej, na przykład w wyniku upadku, uderzenia czy wypadku.
Spodziectwo – leczenie
Leczenie spodziectwa zależy od jego rodzaju, ciężkości oraz wieku dziecka.
W przypadku lekkiego spodziectwa, gdzie pęcherz moczowy znajduje się już w normalnej pozycji, ale cewka moczowa jest przesunięta, może być konieczna jedynie obserwacja dziecka. Przy niektórych przypadkach, gdy pęcherz moczowy nie jest w normalnej pozycji, możliwe jest przeprowadzenie zabiegu korekty pozycji narządu.
W przypadku ciężkiego spodziectwa, gdy pęcherz moczowy i cewka moczowa znacznie się przesuwają, następuje leczenie chirurgiczne. Polega ono na wykonaniu operacji, podczas której przesuwane są pęcherz moczowy i cewka moczowa do prawidłowej pozycji. Przy niektórych przypadkach może być konieczna również rekonstrukcja cewki moczowej.
W przypadku spodziectwa wrodzonego, leczenie chirurgiczne zwykle przeprowadza się w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia dziecka. Podczas stwierdzenia spodziectwa nabytego, leczenie zależy od przyczyny wystąpienia schorzenia.
