Żylaki powrózka nasiennego to stan, w którym zwiększa się rozmiar żył, które odprowadzają krew z jąder do wnętrza ciała. Żylaki powrózka nasiennego są jednym z najczęstszych powodów obrzęku jądra u mężczyzn.
Powrózek nasienny to wiązka żył, tętnic i nerwów, która odprowadza krew do jąder i innych narządów płciowych. Gdy żyły w powrózku nasiennym poszerzają się lub stają się powiększone, mówi się o żylakach powrózka nasiennego. Żylaki te mogą powodować dyskomfort, ból i obrzęk jądra.
Żylaki powrózka nasiennego często występują u mężczyzn w wieku od 15 do 25 lat, ale mogą również wystąpić u mężczyzn w starszym wieku. Przyczyną żylaków powrózka nasiennego jest zazwyczaj nieprawidłowość w anatomicznej budowie żył w powłoce powrózka nasiennego. Niektóre czynniki ryzyka, takie jak palenie papierosów, nadwaga, brak aktywności fizycznej oraz długotrwałe stanie lub siedzenie, mogą zwiększać ryzyko rozwoju żylaków powrózka nasiennego.
Czym są żylaki powrózka nasiennego?
Żylaki powrózka nasiennego (łac. varicocele) to stan, w którym żyły powrózka nasiennego, który jest torebką z zawartością jądra, są poszerzone i wydęte. Zwykle pojawiają się po lewej stronie, ale mogą również wystąpić po prawej lub po obu stronach. Żylaki powrózka nasiennego są częstym problemem u młodych mężczyzn, a ich występowanie zwiększa się wraz z wiekiem. Choć zwykle nie są poważne, mogą powodować dyskomfort i w niektórych przypadkach prowadzić do zmniejszenia jakości nasienia i niepłodności.
Żylaki powrózka nasiennego – przyczyny
Żylaki powrózka nasiennego najczęściej występują u mężczyzn w wieku od 15 do 25 lat, ale mogą również wystąpić u starszych mężczyzn. Przyczyną żylaków powrózka nasiennego jest zazwyczaj zwiększone ciśnienie w żyłach jądra, co może wynikać z różnych czynników, takich jak:
- Wrodzone wady anatomiczne, takie jak nieprawidłowe ułożenie żył jądrowych, które mogą wpłynąć na przepływ krwi w powrózku nasiennym.
- Zaburzenia krążenia krwi, takie jak żylna niewydolność, która prowadzi do zastojów krwi i zwiększonego ciśnienia żylnego.
- Przepuklina pachwinowa, która może wpływać na ciśnienie w jądrze i prowadzić do żylaków powrózka nasiennego.
- Zwiększone ciśnienie brzuszne, które może być spowodowane otyłością, zaparciami lub ciężką pracą fizyczną.
- Zaburzenia hormonalne, takie jak niedoczynność tarczycy lub nadczynność przytarczyc, które mogą wpłynąć na przepływ krwi w żyłach jądrowych.
- Urazy powrózka nasiennego, które mogą uszkodzić żyły jądrowe i prowadzić do ich poszerzenia.
Podział żylaków powrózka nasiennego ze względu na stopień zaawansowania
Ze względu na stopień zaawansowania żylaków powrózka nasiennego można wyróżnić trzy stopnie:
- Stopień I – żylaki są wyczuwalne tylko przy napięciu mięśni brzucha, nie są widoczne w pozycji leżącej.
- Stopień II – żylaki są zauważalne w pozycji stojącej, ale znikają w pozycji leżącej.
- Stopień III – żylaki są zawsze widoczne i wyczuwalne, nie znikają nawet przy odpoczynku w pozycji leżącej.
Objawy żylaków powrózka nasiennego
W większości przypadków żylaki powrózka nasiennego nie powodują żadnych objawów, a diagnoza jest stawiana przypadkowo w trakcie badania fizykalnego lub USG w obrębie miednicy mniejszej. Jednakże, jeśli dojdzie do wystąpienia objawów, mogą to być:
- Odczucie ciężkości w mosznie
- Dyskomfort lub ból w obrębie jądra lub moszny, który może być bardziej intensywny po dłuższym staniu lub wysiłku fizycznym
- Powiększenie jądra lub moszny
- W niektórych przypadkach, żylaki powrózka nasiennego mogą powodować zaburzenia w erekcji i/lub obniżenie libido, jednak nie jest to powszechne.
Diagnostyka żylaków powrózka nasiennego
Diagnostyka żylaków powrózka nasiennego zwykle obejmuje:
- Wywiad i badanie fizykalne – lekarz przeprowadzi wywiad dotyczący objawów oraz zbada jądra i powrózek nasienny, szukając obrzęku i ewentualnych guzków.
- Badanie ultrasonograficzne (USG) – jest to podstawowe badanie diagnostyczne w przypadku podejrzenia żylaków powrózka nasiennego. Pozwala na wizualizację żył powrózka nasiennego i ocenę stopnia ich poszerzenia.
- Angiografia – w niektórych przypadkach, jeśli ultrasonografia nie dostarcza wystarczających informacji, może być wykonana angiografia. Polega to na wprowadzeniu cienkiego cewnika przez żyłę udową do żyły nerkowej, aby umożliwić bezpośrednie zobaczenie żył powrózka nasiennego.
- Tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI) – mogą być wykonane, jeśli istnieje podejrzenie obecności guza jądra lub innych poważnych chorób.
- Badanie hormonalne – w przypadku podejrzenia zaburzeń hormonalnych, lekarz może zlecić badanie poziomu hormonów płciowych.
W niektórych przypadkach diagnostyka żylaków powrózka nasiennego może wymagać konsultacji urologicznej.
Leczenie żylaków powrózka nasiennego
Leczenie żylaków powrózka nasiennego zależy od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku łagodnych objawów i niewielkiego rozwoju żylaków, zalecana jest zmiana stylu życia. W tym unikanie długotrwałego siedzenia, regularna aktywność fizyczna i noszenie odpowiednio dopasowanego bielizny.
Przy wystąpieniu zaawansowanej choroby, gdy występują silne bóle lub problemy z płodnością, lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne. Takie jak leki przeciwbólowe lub leki obniżające ciśnienie krwi. W niektórych przypadkach, kiedy choroba jest bardzo zaawansowana lub inne metody leczenia są nieskuteczne, może być konieczna operacja.
Operacja zwykle polega na usunięciu uszkodzonych naczyń krwionośnych lub żylaków, co poprawia przepływ krwi i łagodzi objawy choroby. Istnieją różne techniki operacyjne, w tym metody tradycyjne i laparoskopowe, które wykorzystują minimalnie inwazyjne techniki chirurgiczne. Wybór metody leczenia zależy od indywidualnych okoliczności i stopnia zaawansowania choroby.
Skuteczność operacji żylaków powrózka nasiennego
Operacja żylaków powrózka nasiennego jest zwykle skuteczna i może prowadzić do całkowitego wyleczenia. Skuteczność operacji zależy jednak od wielu czynników, takich jak stopień zaawansowania żylaków, stan zdrowia pacjenta, a także umiejętności i doświadczenia chirurga. Zwykle, jeśli operacja jest przeprowadzona przez doświadczonego chirurga u pacjenta z wczesnym stadium żylaków, szansa na całkowite wyleczenie jest bardzo wysoka. Jednak w przypadku pacjentów z zaawansowanymi przypadkami, skuteczność operacji może być niższa, a pooperacyjne powikłania mogą wystąpić częściej. Dlatego ważne jest, aby przed podjęciem decyzji o operacji skonsultować się z doświadczonym lekarzem i dokładnie omówić ryzyka i korzyści związane z zabiegiem.
