Wierzchniactwo, zwane również przepukliną pachwinową lub pachwiną, to schorzenie, w którym tkanka lub narząd wewnętrzny przechodzi przez słaby punkt w błonie mięśniowej brzucha, tworząc wypukłość. W przypadku przepukliny pachwinowej, tkanka lub narząd wewnętrzny przechodzi przez otwór pachwinowy, który jest miejscem, w którym u mężczyzn przepuszczana jest żyła jądrowa do wnętrza jamy brzusznej, a u kobiet więzadło maciczne przez pierścień pachwinowy głęboki.
Wierzchniactwo jest stosunkowo częstym schorzeniem i może dotyczyć ludzi w różnym wieku i płci. Jest to zwykle łagodne schorzenie, ale w niektórych przypadkach może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak przepuklina uwięźnięta lub uszkodzona.
Jakie są przyczyny wierzchniactwa?
Wierzchniactwo powoduje zwykle infekcja bakteryjna lub wirusowa, ale może również wynikać z alergii lub reakcji na leki. Często dotyczy to ludzi z osłabionym układem odpornościowym, na przykład osób zakażonych wirusem HIV, biorących leki immunosupresyjne po przeszczepie narządów lub zmagających się z chorobą autoimmunologiczną. Wierzchniactwo może również być spowodowane przez czynniki mechaniczne, takie jak urazy lub ucisk na skórę.
Rodzaje wierzchniactwa
Wierzchniactwo jest podzielone na kilka rodzajów ze względu na miejsce pojawienia się guza oraz rodzaj komórek, z których się składa. Najczęściej wyróżnia się trzy rodzaje wierzchniactwa:
- Wierzchniactwo zarodkowe – jest to nowotwór rozwijający się z pozostałości embrionalnych, które nie zniknęły w okolicy krocza.
- Wierzchniactwo komórek Leydiga. Jest to rzadki nowotwór wywodzący się z komórek Leydiga, które znajdują się w jądrach i wytwarzają hormony płciowe.
- Wierzchniactwo kanalikowe – jest to najczęstszy rodzaj wierzchniactwa, które rozwija się z kanalików nasiennych jądra.
Wierzchniactwa jąder zwykle są złośliwe, a wierzchniactwa pozostałych narządów płciowych mogą być zarówno łagodne, jak i złośliwe.
Objawy
Wierzchniactwo może prowadzić do zatrzymania krążenia i innych poważnych objawów, w zależności od obszaru mózgu, który jest dotknięty. Oto niektóre z potencjalnych objawów wierzchniactwa:
- Nagłe poczucie osłabienia, zawroty głowy lub utrata przytomności
- Problemy z mówieniem lub zrozumieniem mowy
- Trudności w widzeniu, podwójne widzenie lub utrata wzroku
- Drżenie kończyn, zaburzenia równowagi lub koordynacji ruchowej
- Nagła, intensywna i trwała ból głowy
- Nudności lub wymioty
- Zaburzenia oddychania lub trudności w oddychaniu
Jeśli wystąpią takie objawy, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem lub udać się na pogotowie ratunkowe.
Rozpoznanie
Rozpoznanie wierzchniactwa opiera się przede wszystkim na badaniu fizycznym, wywiadzie medycznym oraz badaniach obrazowych, takich jak ultrasonografia, tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI).
Podczas badania fizykalnego lekarz może zauważyć powiększenie jądra oraz obrzęk moszny. Badania obrazowe pozwalają dokładnie zobrazować zmiany w jądrze i okolicy moszny, co pozwala potwierdzić lub wykluczyć obecność wierzchniactwa.
W przypadku podejrzenia wierzchniactwa, zaleca się również wykonanie badania krwi, w tym oznaczenie poziomu białka nowotworowego (AFP, HCG, LDH). Te markery nowotworowe podwyższają się u pacjentów z wierzchniactwem, ale także u pacjentów z innymi nowotworami jądra lub chorobami wątroby i jajników.
Leczenie
Leczenie wierzchniactwa zależy od przyczyny i ciężkości objawów. Jeśli przyczyną jest infekcja bakteryjna, konieczne może być zastosowanie antybiotyków. W przypadku wystąpienia ropnia konieczne jest oczyszczenie rany i leczenie antybiotykowe.
W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy wierzchniactwo spowodowane zostało kamieniem nerkowym, może być konieczna interwencja chirurgiczna. Zabieg polega na usunięciu kamienia z moczowodu lub nerki.
W przypadku wierzchniactwa wywołanego nowotworem, leczenie polega na usunięciu guza chirurgicznie lub wdrożeniu innej formy terapii przeciwnowotworowej.
W każdym przypadku wierzchniactwa, ważne jest również stosowanie odpowiednich środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz dbanie o higienę okolicy genitalnej, aby zapobiec infekcjom bakteryjnym.
