Alkohol towarzyszy nam przy wielu okazjach. Jest łatwo dostępny, można go kupić właściwie w każdym sklepie spożywczym czy supermarkecie. Oprócz zasadniczo niewielkiej grupy abstynentów w społeczeństwie, większość dorosłych osób ma styczność z alkoholem. Urodziny, sylwester, spotkania towarzyskie, wakacje i inne okazje skłaniają nas do sięgania po kieliszek. Jednak czy zdajemy sobie sprawę jak ustrzec się przed negatywnymi skutkami picia? Przyjrzyjmy się bliżej temu jak alkohol wpływa na zdrowie.
Szkodliwość alkoholu
Spożywając alkohol regularnie i w dużych ilościach narażamy się na wiele poważnych chorób. Zwiększa się ryzyko rozwoju nowotworów (jamy ustnej, gardła, trzustki, jelita grubego). Alkohol etylowy negatywnie wpływa na wątrobę, nadużywanie go może spowodować jej marskość lub stłuszczenie. Alkohol nawet w najmniejszych ilościach jest bezwzględnie zabroniony w przypadku kobiet w ciąży, ponieważ może skutkować poważnymi wadami rozwojowymi u dziecka oraz alkoholowym zespołem płodowym (FAS).
Co alkohol ma wspólnego z depresją i bezsennością?
Alkohol paradoksalnie wywiera działanie depresyjne na Ośrodkowy Układ Nerwowy. Mimo, że podczas jego spożywania mamy wrażenie polepszenia się naszego nastroju, to długotrwałe skutki mogą mieć wręcz odwrotne działanie. W konsekwencji nadmiernego picia mogą wystąpić problemy z pamięcią i koncentracją a także huśtawki emocjonalne. Kolejnym paradoksem związanym z alkoholem jest jego wpływ na sen. Większość osób zasypia szybciej i łatwiej po spożyciu napojów procentowych. Jednak problem w tym, że jakość tego snu znacznie się pogarsza. Nasz organizm koncentruje się na metabolizowaniu alkoholu a nie na regeneracji. W efekcie budzimy się mniej wyspani, a często towarzyszą nam także inne skutki uboczne picia powszechnie nazywane kacem.
Skąd się bierze kac?
Kac jest to zatrucie alkoholowe objawiające się najczęściej bólami głowy, zmęczeniem, nasilonym pragnieniem, nudnościami oraz problemami z koncentracją. Jego przyczyną jest oczywiście spożycie dużej ilości alkoholu, lub mieszanie różnego rodzaju napojów wysokoprocentowych. Jednak każdy z nas ma inną tolerancję więc niektórych spotykają przykre dolegliwości już po wypiciu jednego piwa, inni natomiast cieszą się dobrym samopoczuciem nawet po dużych ilościach alkoholu. Etanol zawarty w winie, piwie, wódce itp. jest w pierwszej fazie przekształcany przez nasz organizm w toksyczny aldehyd octowy. Ta substancja jest właśnie odpowiedzialna za przykre skutki picia. Następnie jest ona dalej przetwarzana, aż do całkowitego pozbycia się jej z organizmu (co trwa nawet 5 dni). Złe samopoczucie po spożyciu alkoholu wiąże się również z odwodnieniem, warto więc pić wodę zarówno w czasie imprezy jak i przed położeniem się spać oraz po obudzeniu się rano. Do wody można również dodać sok z cytryny oraz miód.
Czy alkohol może być zdrowy?
Niektóre badania wskazują, że spożywany w niewielkich ilościach, alkohol może chronić serce poprzez obniżenie ciśnienia tętniczego. Ponadto może poprawiać gospodarkę lipidową organizmu oraz redukować ryzyko udaru mózgu. Szczególnie czerwone wino, jest powszechnie uważane za wykazujące działanie prozdrowotne dzięki zawartym w nim związkom polifenolowym. Jednak z alkoholem należy postępować bardzo ostrożnie. Jego pozytywne skutki dotyczą jedynie spożywania małych dawek. Wypicie w ciągu jednego dnia takiej ilości alkoholu, w której łącznie będzie więcej niż 60 g etanolu podnosi ryzyko wystąpienia udaru mózgu, a także innych niebezpiecznych chorób. Alkohol jest różnie przyswajany w zależności od płci – kobiety są bardziej narażone na jego szkodliwe działanie. Warto więc rozsądnie postępować z wysokoprocentowymi napojami. Czy istnieje bezpieczna dawka, która nie naraża naszego zdrowia? Światowa Organizacja Zdrowia zaleca aby kobiety nie spożywały więcej niż 20 g czystego alkoholu maksymalnie 5 razy w tygodniu (z zachowaniem 2 dni pod rząd przerwy). Mężczyźni natomiast nie powinni spożywać więcej niż 40 g czystego alkoholu również maksymalnie 5 dni w ciągu tygodnia z zachowaniem odstępu.
Ile jest czystego alkoholu w różnych napojach?
100 ml wina 12% to 10 g czystego alkoholu
30 ml wódki 40% to 10 g czystego alkoholu
250 ml piwa 5% to 10 g czystego alkoholu
Jeśli chcemy obliczyć szybko zawartość alkoholu w danym napoju możemy skorzystać ze wzoru. Objętość (w ml) X zawartość alkoholu X 0,8. Czyli na przykładzie butelki wina o objętości 750 ml i zawartości alkoholu 15%. 750 x 0,15 x 0,8 = 90 g. Butelka tego wina zawiera 90 g czystego alkoholu.
Źródła:
1. Bielawski D., Aspekty zdrowotne wina, Zeszyty Studenckiego Ruchu Naukowego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, tom 28, cz. 2, 2019.
2. Czekaj J., Krztoń A., Wpływ nadużywania alkoholu na rozwój chorób układu krążenia, Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.
3. Kopaczyńska-Nowacka, A., Zawadzka, B., & Domagała, A. (n.d.). Konsekwencje nadmiernego picia alkoholu – choroby somatyczne i psychiczne, Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015.
