Choroba hemolityczna noworodka to choroba, która występuje, gdy układ odpornościowy matki reaguje na antygeny obecne na czerwonych krwinkach płodu i niszczy je, powodując hemolizę (rozkład krwinek czerwonych). Choroba ta może prowadzić do poważnych powikłań i nawet do zgonu noworodka.
Przyczyną choroby hemolitycznej noworodka jest niespójność antygenów krwi między matką a dzieckiem. Najczęstszą przyczyną choroby hemolitycznej noworodka jest grupa krwi Rh- u matki i Rh+ u dziecka. W takim przypadku, gdy krew płodu dostaje się do krwiobiegu matki, układ odpornościowy matki zaczyna wytwarzać przeciwciała przeciwko antygenom Rh+ i atakuje czerwone krwinki dziecka.
Przyczyny choroby hemolitycznej noworodka
Choroba hemolityczna noworodka jest spowodowana niespójnością antygenów krwi matki i płodu. Krew matki i płodu nie mieszają się bezpośrednio. Natomiast pewne substancje, takie jak przeciwciała, mogą przenikać przez łożysko z krwi matki do krwi płodu.
Najczęstszą przyczyną choroby hemolitycznej noworodka jest niespójność antygenów grupy krwi Rh między matką Rh- a dzieckiem Rh+. Jeśli matka Rh- nosi dziecko Rh+, wtedy jej układ odpornościowy może zacząć produkować przeciwciała. One atakują i niszczą czerwone krwinki dziecka, powodując hemolizę.
Inne przyczyny choroby hemolitycznej noworodka obejmują niespójność antygenów grupy krwi ABO. Może on wystąpić, gdy matka ma grupę krwi O, a dziecko ma grupę krwi A lub B. Rzadziej przyczyną choroby hemolitycznej noworodka mogą być inne czynniki niespójności antygenów, takie jak antygen Kell, Duffy lub Kidd.
Czynniki ryzyka choroby hemolitycznej noworodka to m.in. poprzednia ciąża z dzieckiem, które miało chorobę hemolityczną, wcześniejsze transfuzje krwi, zabiegi inwazyjne, takie jak amniopunkcja lub biopsja kosmówki, lub poronienie z powodu uszkodzenia łożyska.
Objawy i postacie choroby hemolitycznej dziecka
Objawy choroby hemolitycznej noworodka mogą obejmować:
- żółtaczka – skóra, białka oczu i błony śluzowe stają się żółte z powodu wysokiego poziomu bilirubiny we krwi.
- słabe ssanie i apatia – dziecko może być słabe, ospałe i mało chętnie ssać.
- bladość skóry i błon śluzowych – dziecko może wydawać się blade i bezbarwne z powodu zmniejszenia liczby czerwonych krwinek.
- opóźnione wzrost i rozwój – dziecko może rozwijać się wolniej niż przeciętnie, ponieważ choroba wpływa na dostarczanie tlenu do tkanek.
Jeśli matka jest zagrożona chorobą hemolityczną noworodka, można przeprowadzić testy diagnostyczne, takie jak badanie krwi płodu lub badanie poziomu przeciwciał u matki, aby zidentyfikować możliwe ryzyko choroby hemolitycznej noworodka. W przypadku potwierdzenia choroby, lekarz może zalecić leczenie, które może obejmować transfuzję krwi, fototerapię, wymianę przetoczonej krwi lub terapię immunoglobulinową.
Diagnostyka choroby hemolitycznej noworodka
Diagnostyka choroby hemolitycznej noworodka zazwyczaj rozpoczyna się od dokładnego wywiadu i badania fizykalnego noworodka. A także badania krwi, w tym poziomu bilirubiny i liczby czerwonych krwinek.
Jeśli matka jest zagrożona chorobą hemolityczną noworodka, przeprowadza się badania prenatalne, takie jak badanie krwi matki w poszukiwaniu przeciwciał anty-Rh lub innych przeciwciał. Mogą one wpłynąć na zdrowie płodu. Jeśli testy te wykryją przeciwciała, można przeprowadzić badania dodatkowe. Takie jak badanie ultrasonograficzne, amniopunkcja lub biopsja kosmówki, aby zidentyfikować możliwe ryzyko choroby hemolitycznej noworodka.
W przypadku podejrzenia choroby hemolitycznej noworodka, lekarz może przeprowadzić badania dodatkowe. Takie jak badanie poziomu bilirubiny, testy czynności wątroby oraz badanie morfologii krwi i liczby retikulocytów. W niektórych przypadkach, szczególnie gdy poziom bilirubiny jest bardzo wysoki, może być konieczne przeprowadzenie wymiany przetoczonej krwi lub terapii fototerapeutycznej, aby zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań, takich jak uszkodzenie mózgu.
Choroba hemolityczna noworodka – leczenie
Leczenie choroby hemolitycznej noworodka zależy od stopnia ciężkości choroby i poziomu bilirubiny we krwi. Leczenie może obejmować:
- Fototerapię – jest to leczenie, w którym noworodek jest wystawiany na światło o określonej długości fali, aby zmniejszyć poziom bilirubiny we krwi. W tym czasie dziecko zwykle nosi okulary ochronne, aby chronić oczy przed światłem.
- Wymianę przetoczonej krwi – jest to procedura, w której krew noworodka jest wymieniana na krew dawcy. Wymiana przetoczonej krwi ma na celu usunięcie przeciwciał matki z krwi dziecka i zastąpienie zniszczonych czerwonych krwinek nowymi.
- Terapię farmakologiczną – w niektórych przypadkach noworodki o ciężkim przebiegu choroby hemolitycznej noworodka mogą wymagać leczenia farmakologicznego. Takiego jak immunoglobuliny i kortykosteroidy, aby zahamować niszczenie czerwonych krwinek.
W przypadku ciężkiej choroby hemolitycznej noworodka, dziecko może wymagać hospitalizacji w oddziale intensywnej terapii noworodka (NICU). Leczenie powinno być monitorowane przez lekarza, a poziom bilirubiny i liczba czerwonych krwinek powinny być regularnie monitorowane. Pozwala to ocenić skuteczność leczenia. W niektórych przypadkach, jeśli choroba hemolityczna jest bardzo ciężka lub powikłania są poważne, może być konieczne wykonanie transfuzji krwi lub innych procedur medycznych.
Choroba hemolityczna noworodka – profilaktyka
Najważniejszą formą profilaktyki choroby hemolitycznej noworodka jest odpowiednie monitorowanie ciąży u kobiet z grupą krwi Rh- i u których istnieje ryzyko konfliktu serologicznego między matką a płodem.
W przypadku kobiet Rh- zwykle wykonuje się badania krwi w ciąży. Po to by sprawdzić, czy są one narażone na ryzyko konfliktu serologicznego z płodem, i stosuje się profilaktyczne podanie globuliny anty-D, jeśli jest to konieczne. Globulina anty-D jest białkiem, które hamuje reakcję układu odpornościowego matki na antygen Rh+ obecnym u płodu, przez co zmniejsza ryzyko rozwoju konfliktu serologicznego.
Inne metody profilaktyki choroby hemolitycznej noworodka obejmują badania krwi matki pod kątem obecności przeciwciał anty-Rh lub innych przeciwciał. Mogą one wpłynąć na zdrowie płodu, oraz monitorowanie stanu płodu w trakcie ciąży. W przypadku wykrycia obecności przeciwciał, lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne lub wymianę przetoczonej krwi. W celu zapobieżenia poważnym powikłaniom choroby hemolitycznej u noworodka.
Ważne jest, aby kobiety planujące ciążę skonsultowały się z lekarzem i przeprowadziły badania krwi. W celu określenia grupy krwi i ryzyka choroby hemolitycznej noworodka. W przypadku kobiet z grupą krwi Rh- i historią ciąż z chorobą hemolityczną noworodka, monitorowanie ciąży jest szczególnie ważne. Powinno być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza.
